જાણો શું છે Menstrual Cup, જે મહિલાઓને વાર્ષિક 20 હજારથી વધુની કરાવશે બચત
મેન્સ્ટ્રુઅલ કપનો ફાયદો એ છે કે, એક કપ ત્રણથી લઈને દસ વર્ષ સુધી ચાલે છે. તેનો વધુ એક ફાયદો એ છે કે, તેના દ્વારા બનતું વેક્યૂમ લોહીને હવાના સંપર્કમાં આવવા દેતું નથી, જેથી આ દરમિયાન અંતઃવસ્ત્રોમાંથી ગંધ આવતી નથી.
કિર્તેશ પટેલ, સુરત: આજના ટેક્નોલોજી યુગમાં અવનવા આવિષ્કાર થઇ રહ્યા છે. એક સમયે મહિલાઓ માટેના માસિક સ્ત્રાવ (periods) દરમિયાન સ્વચ્છ અને જંતુરહિત સાધન ઉપલબ્ધ ન હતા. તેમજ માસિક દરમિયાન મહિલાઓના પુણો પાળવો પડતો, પરંતુ સમજણ અને સાધનોના આવિષ્કાર સાથે ધણી સુવિદ્યાઓ મળવા લાગી છે. આ દિશામાં અક્ષયકુમારની 'પેડ મેન' ફિલ્મને પણ ભારતના ગ્રામિણ વિસ્તારોમાં સારી એવી જાગૃતા આણી હતી. જેથી પેડની ખપત વધી હતી અને તેના ડામ પણ વધુ હોવાથી આર્થિક નબળી સ્થિતિ ધરાવતી મહિલાઓને પેડ પણ પોસાતુ નથી. પેડના વિકલ્પ રૂપે હાલમાં ‘મેન્સ્ટ્રુઅલ પ્યોર ક્પ્સ’ (menstrual cup) બજારમાં આવી પહોંચ્યા છે જે મહિલાઓને વાર્ષિક રૂ.૨૦ હજારથી વધુની બચત કરાવે છે.
ત્યારે ભારતની આઝાદીના ૭૫ વર્ષ પૂર્ણ થવાના અવસરે 'આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ' અંતર્ગત સ્માર્ટ સિટીઝ મિશન, મિનીસ્ટ્રી ઓફ હાઉસિંગ એન્ડ અર્બન અફેર્સ (MoHUA) દ્વારા સુરતના સરસાણા ખાતે સ્માર્ટ સિટી કોન્ફરન્સનું આયોજન કરાયું છે. કોન્ફરન્સથી સલગ્ન બનાવવામાં આવેલ પેવેલિયનમાં રાષ્ટ્રીય કક્ષાની સ્માર્ટ સિટીનું વિઝન વધારવા સમિટમાં મુખ્ય પાંચ થીમ્સ એટલે કે પબ્લિક સ્પેસ, ડિજિટલ ગવર્નન્સ, ક્લાઈમેટ સ્માર્ટ સિટીઝ, ઈનોવેશન અને સ્માર્ટ ફાઇનાન્સના વિવિધ પ્રોજેક્ટના મોડેલની કૃતિઓ પ્રદર્શિત કરાઈ હતી.
અત્રે ઉલ્લેનીય છે કે, એફ.ડી.એ.(ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન) દ્વારા મંજૂર 100% મેડિકલ ગ્રેડ પ્યોર કપ મેડ ઇન ઇન્ડિયા પ્રોડક્ટ છે, જે જર્મનીથી આયાત કરાતા સિલિકોનમાંથી બનાવવામાં આવે છે. પ્યોર કપ ઝેર અને લેટેક્સ મુક્ત છે જેનો ઉપયોગ તમામ ઉંમરની કિશોરીઓ અને મહિલાઓ કરી શકે છે. તે નાના, મધ્યમ અને મોટા કદના તથા લાલ, ગુલાબી અને પારદર્શક (ટ્રાન્સપેરેન્ટ) કલરમાં પણ ઉપલબ્ધ છે. આ સિવાય સિલિકોન, રબર કે લેટેક્સથી બનેલી નાની કપના આકારની વસ્તુ મહિલાઓના જીવનમાં ધીરે-ધીરે સેનિટરી પેડની જગ્યા લઈ રહી છે.
*મેન્સ્ટ્રુઅલ કપના ફાયદા*: તબીબોની સલાહ પ્રમાણે મેન્સ્ટ્રુઅલ કપનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે, તે એક સ્થાયી પ્રકૃતિની વસ્તુ છે. કોઈ મહિલાને સમગ્ર જીવનમાં અંદાજે 450 વખત માસિક આવે છે. તેનો અર્થ એ છે કે, એક મહિલા જિંદગીમાં અંદાજે ૭,૨૦૦ સેનેટરી પેડનો ઉપયોગ કરશે. જ્યારે મેન્સ્ટ્રુઅલ કપનો ફાયદો એ છે કે, એક કપ ત્રણથી લઈને દસ વર્ષ સુધી ચાલે છે. તેનો વધુ એક ફાયદો એ છે કે, તેના દ્વારા બનતું વેક્યૂમ લોહીને હવાના સંપર્કમાં આવવા દેતું નથી, જેથી આ દરમિયાન અંતઃવસ્ત્રોમાંથી ગંધ આવતી નથી.
ત્યારે બીજી બાજુ જે મહિલાઓ 20 વખત તેનો ઉપયોગ કરે છે એટલે કે એક વર્ષમાં ૯ હજાર મેટ્રિક ટન જેટલા પેડ બાયોગેસ તરીકે એકત્ર થતા હોય છે અને આપેલ પ્રાથમિકમાં બનતું હોવાને લઈને પર્યાવરણને પણ મોટું નુકસાન થાય છે ત્યારે આ કપના ઉપયોગથી હજાર મેટ્રિક ટન કરતાં વધારે બાયોવેસ્ટ અટક બનતું હોય છે જેને લઇને પર્યાવરણ શુદ્ધ રહેશે.