PHOTOS: ભારતીય રેલ્વેનું ગૌરવ છે આ 'સ્પેશિયલ ટ્રેન', તેની સુવિધાઓ કોઈ મહેલથી ઓછી નથી, છતાં મુસાફરો નથી કરી રહ્યા મુસાફરી

નવી દિલ્હી: ભારતીય રેલ્વે જેવી લક્ઝરી ટ્રેનો કોરોનાવાયરસ રોગચાળાને કારણે ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થઈ છે. મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, સામાન્ય ટ્રેનોની અવરજવર પાટા પર પાછી આવી રહી છે અને રોગચાળા પહેલા કરતા વધુ સારું પ્રદર્શન કરી રહી છે.

સરકારી આંકડાઓ પ્રમાણે 2020 પછી લક્ઝરી ટ્રેનોમાં માત્ર પેલેસ ઓન વ્હીલ્સ, ગોલ્ડન રથ અને મહારાજા એક્સપ્રેસ દોડી રહી છે. મહારાજા એક્સપ્રેસે આ નાણાકીય વર્ષમાં 30 નવેમ્બર સુધી સાત ટ્રીપ કરીને 14.34 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે.

આ ટ્રેનની સરેરાશ ઓક્યુપન્સી માત્ર 38 ટકા હતી. છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં તેની ત્રણ ટ્રિપ્સમાં 82 ટકાનો અપવાદરૂપે ઉચ્ચ કબજો હતો. નવેમ્બર 2022 સુધીમાં પેલેસ ઓન વ્હીલ્સની 5 ટ્રીપ્સમાં 38 ટકા ઓક્યુપન્સી હતી. 27 ટકા લોકોએ ગોલ્ડન રથની માત્ર એક જ યાત્રામાં મુસાફરી કરી હતી.

આંકડાઓ પ્રમાણે રોગચાળો શરૂ થયો તે પહેલા પણ આ ટ્રેનોમાં મુસાફરોની સંખ્યા ઓછી હતી. 2014થી આ ટ્રેનોની ઓક્યુપન્સીની વિગતો પ્રમાણે 2014 અને 2022 વચ્ચે ટ્રેનોની સરેરાશ ઓક્યુપન્સી 50 ટકાને પાર કરી શકી નથી.

2014-15માં પેલેસ ઓન વ્હીલ્સે 35 ટ્રીપ કરી હતી અને તેની ઓક્યુપન્સી 56 ટકા હતી. બીજા વર્ષે તે સમાન રાઉન્ડમાં 48 ટકા પર આવી ગયો.

આગામી ત્રણ નાણાકીય વર્ષમાં ટ્રેને 2016-17માં આ લક્ઝરી ટ્રેનો માટે સરેરાશ 40 ટકાના કબજા સાથે દર વર્ષે 33 ટ્રીપ કરી; 2017-18માં તે 55 ટકા અને 2018-19માં 56 ટકા હતો. 2019-20માં તેમાં થોડો સુધારો જોવા મળ્યો અને ઓક્યુપન્સી 59 ટકા સુધી પહોંચી. 2014-15 અને 2022-23ની વચ્ચે દિલ્હી, આગ્રા અને રાજસ્થાનને આવરી લેતી આ ટ્રેનોની સરેરાશ ઓક્યુપન્સી 39 ટકા હતી.

સુવર્ણ રથે 2014-15 અને 2016-17માં 35 ટકાના ઓક્યુપન્સી સાથે 11 યાત્રાઓ કરી હતી. અને 2015-16માં ટ્રેને નવ ટ્રીપ કરી અને તેની ઓક્યુપન્સી 30 ટકા હતી. 2017-18માંટ્રેને આઠ ટ્રીપ કરી અને સરેરાશ ઓક્યુપન્સી 41 ટકા હતી. આ ટ્રેનને 2018-19 અને 2019-20માં સસ્પેન્ડ કરવામાં આવી હતી. 2020-21માં, તેણે 34 ટકા ઓક્યુપન્સી સાથે બે ટ્રિપ્સ લીધી.

રેલ્વે મંત્રાલયના એક અધિકારીએ ન્યૂઝ18 સાથે વાત કરતા કહ્યું કે ‘આ ટ્રેનોનો હેતુ પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે નહીં કે નફો કમાવવાનો’

અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે, ‘એ વાત સાચી છે કે કોવિડ-19 મહામારીને કારણે લક્ઝરી ટૂરિસ્ટ ટ્રેનોના સંચાલન પર ખરાબ અસર પડી છે. હવે આ ભારત ગૌરવ ટ્રેન યોજના હેઠળ આવે છે. આ ટ્રેનોનો હેતુ પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. તેઓ રેલ-આધારિત પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે નૂરના સિદ્ધાંતો પર આધારિત પ્રમાણભૂત ખર્ચ પદ્ધતિ પર કાર્ય કરે છે અને નફાકારક મોડેલ પર નહીં.’