ભારતમાં 05 જાન્યુઆરીએ ઉત્તર ભારતમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. તેની તીવ્રતા 5.5 હોવાનું જણાવાયું હતું. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર અફઘાનિસ્તાનનો બદખ્સાન વિસ્તાર હતો. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે, અફઘાનિસ્તાન અને તાજિકિસ્તાન સુધી ફેલાયેલા આ વિસ્તારમાં છેલ્લા બે સપ્તાહમાં લગભગ 15 જેટલા ભૂકંપ આવ્યા છે. જે આ તસવીર પરથી પણ સ્પષ્ટ થાય છે. તેમાં દેખાતા સૂચકાંકો દર્શાવે છે કે, છેલ્લા એક સપ્તાહમાં આ વિસ્તારમાં કેટલા ભૂકંપ આવ્યા છે. (courtesy earthtracker)
બદખ્શાન પ્રાંત અફઘાનિસ્તાનના 34 રાજ્યોમાંથી એક છે. તે દેશના ઉત્તર પૂર્વમાં છે. આ પ્રાંતની સરહદ તાજિકિસ્તાન સાથે છે. તેથી, આ વિસ્તારનો તાજિકિસ્તાન પ્રાંત ગોર્નો બદાખ્શાન તરીકે ઓળખાય છે. ડિસેમ્બરના છેલ્લા સપ્તાહમાં ગોર્નો બદખ્શાનમાં એક પછી એક અનેક ભૂકંપ આવ્યા હતા. આ સ્થળેથી આવતા કોઈપણ ભૂકંપનો આંચકો ભારત સુધી અનુભવાય છે. જો આ પ્રાંત તાજિકિસ્તાનને સ્પર્શે તો ચીન પણ. આ ડુંગરાળ વિસ્તાર છે. આ એ જ વિસ્તાર છે જે હાલમાં અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનોનો ગઢ છે. (courtesy earthtracker)
વેબસાઈટ Quaketracker અનુસાર, એશિયામાં દરરોજ લગભગ 6-7 ભૂકંપ આવે છે. ગયા મહિને એશિયામાં એક મહિનામાં 182 ભૂકંપ નોંધાયા હતા, જ્યારે પૃથ્વી એક વર્ષમાં 2622 વખત ધ્રૂજી હતી. એશિયામાં, જાપાનમાં લગભગ દરરોજ ભૂકંપ આવે છે. પરંતુ તેઓ હળવા હોય છે. ત્યારે જાપાને પોતાના ઘરોને એવી રીતે બનાવ્યા છે કે તેનાથી તેમને વધારે નુકસાન ન થાય. (courtesy japan times)
વિશ્વભરમાં દરરોજ લગભગ 138 ભૂકંપ આવે છે. વર્ષ 2022માં 49,831 ભૂકંપ નોંધાયા હતા. જો કે, એક વર્ષમાં આવા માત્ર 130 જેટલા ભૂકંપ આવે છે જેની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 06 થી વધુ હોય છે. તેથી જ બાકીના ભૂકંપ હળવા આંચકા જેવા હોય છે. જો કે, વિશ્વમાં જ્યાં સૌથી વધુ ભૂકંપ આવે છે તેમાં જાપાન, અમેરિકા, ઈન્ડોનેશિયા, ફિજીનો સમાવેશ થાય છે. (shutterstock)
અમેરિકામાં ભૂકંપની ગતિવિધિઓ રેકોર્ડ કરવા માટેની વૈશ્વિક સંસ્થા યુએસજીએસના જણાવ્યા અનુસાર એન્ટાર્કટિકાની ભૌગોલિક સ્થિતિ એવી છે કે, પૃથ્વીની અંદરની ટેક્ટોનિક પ્લેટ ત્યાં બહુ સક્રિય નથી. ત્યાં ધરતીકંપ બહુ ઓછા છે. જો કે, એવું ન કહેવું જોઈએ કે ત્યાં ભૂકંપ આવતા નથી. આવો પણ બહુ ઓછા. (courtesy - oceawide expidition)
સામાન્ય રીતે, જીવલેણ સાબિત થતા ભૂકંપની તીવ્રતા 06 થી 08 ની વચ્ચે હોય છે. થોડી વાર પણ રોકશો તો વિનાશ થશે. સર્વત્ર વિનાશની જ્વાળાઓ દેખાઈ રહી છે. વર્ષ 2022માં મેક્સિકોના મિચોયાકોનમાં સૌથી મજબૂત ભૂકંપ આવ્યો હતો. તેની તીવ્રતા સૌથી વધુ 7.6 હતી. 19 સપ્ટેમ્બર 2022ના રોજ આવેલા આ ભૂકંપમાં 02 લોકોના મોત થયા હતા જ્યારે 35 જેટલા લોકો ઘાયલ થયા હતા. (reuters)