Climate Change: જળવાયુ પરીવર્તનના પરિણામો વૃક્ષોના જીવનને મૂકે છે જોખમમાં
જળવાયુ પરીવર્તન (Climate Change) સંબંધિત અભ્યાસમાં જંગલો, ખાસ કરીને વૃક્ષોના વિનાશના (deforestation) ઘણા કારણોનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. એવું જાણવા મળ્યું છે કે જંગલની આગ (forest fires), દુષ્કાળ (droughts) અને જંતુઓ (pests) વિશ્વભરમાં વૃક્ષોના વિનાશનું મુખ્ય કારણ બની રહ્યા છે. એટલું જ નહીં, ઘણી વખત વિપરીત અસર પણ જોવા મળે છે, કારણ કે જ્યારે ઝાડ સળગાવવામાં આવે છે, ત્યારે તેઓ હવામાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડ વધારવા લાગે છે.
વૃક્ષોનો જીવ જોખમમાં છે અને તેનું કારણ વાતાવરણમાં ફેરફાર છે. પણ આટલી સીધી વાત નથી. અલબત્ત, કલાઇમેટ ચેન્જ અને વનનાબૂદી એટલે કે માનવીઓ દ્વારા કાપવામાં આવતા જંગલોને કારણે વૃક્ષો પોતાના અસ્તિત્વની લડાઈ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે, પરંતુ તેમાં ઘણા બધા પરિબળોનો ફાળો છે, જેના કારણે આ સમસ્યા ખૂબ જ ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી રહી છે. નવા અભ્યાસમાં, સંશોધકોએ જંગલની આગ, જંતુઓ, દુષ્કાળ જેવા ઘણા પરિબળો પર પ્રકાશ પાડવાનું કામ કર્યું છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
જર્નલ ઇકોલોજી લેટર્સમાં તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસમાં પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે કે જો કલાઇમેટ ચેન્જનો સામનો કરવા માટે હવામાં કાર્બનનું પ્રમાણ ઘટાડવા માટે વૃક્ષો પર વધુ નિર્ભરતા રહેશે. જો તે જાય તો તેની વિપરીત અસર પણ થઈ શકે છે કારણ કે વિશ્વમાં જંગલમાં આગની વધતી ઘટનાઓ નુકસાનમાં વધારો કરી શકે છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
આ અભ્યાસમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે જો કે વૃક્ષારોપણ એ પર્યાવરણ માટે ખૂબ જ સકારાત્મક કાર્ય છે, કારણ કે વૃક્ષો વાતાવરણમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઈડ લે છે, જે વાતાવરણમાં બદલાવના કારણે ઉત્સર્જનમાં વધારો થતા કાર્બન ડાયોક્સાઈડ (CO2) ને ઘટાડે છે. પરંતુ જો જંગલમાં આગ ચાલુ રહે તો આ રીતે વૃક્ષો બાળો, વૃક્ષો અને જંગલોનો કાર્બન ડાયોક્સાઈડ ફરી વાતાવરણમાં પહોંચશે. દુષ્કાળ અને જંતુઓના કારણે મૃત્યુ પામેલા વૃક્ષો સાથે પણ આવું જ થાય છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
એક નવા અભ્યાસ મુજબ, આવા જોખમો હવે કાર્બન ડાયોક્સાઇડ શોષવા માટે જંગલો પર નિર્ભર રહેવા માટે જોખમી પરિબળ બની રહ્યા છે. યુનિવર્સિટી ઓફ ઉટાહ સ્કૂલ ઓફ બાયોલોજિકલ સાયન્સના સહયોગી પ્રોફેસર અને આ અભ્યાસના મુખ્ય લેખક વિલિયમ એન્ડ્રેગ કહે છે કે આ સદીના અંત સુધીમાં અમેરિકાના જંગલો નાટકીય રીતે બદલાશે. વારંવાર અને તીવ્ર જંગલી આગ સાથેના વિક્ષેપોની અસર આપણા લેન્ડફોર્મ પર પડી છે. ઘણા વિસ્તારોમાં, જંગલ વિસ્તારો અદૃશ્ય થઈ જશે અને તે આપણે કલાઇમેટ ચેન્જનો સામનો કેવી રીતે કરીએ છીએ તેના પર વધુ નિર્ભર રહેશે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
સંશોધકોએ સમગ્ર યુ.એસ.માં આગ, આબોહવા દબાણ, (ગરમી અને/અથવા દુષ્કાળ) અને જંતુઓના કારણે વૃક્ષોના મૃત્યુના જોખમનું મોડેલ બનાવ્યું. આના દ્વારા તેમણે આંકલન કર્યું કે 21મી સદીમાં આવનારા સમયમાં આ જોખમ કેટલું અને કેટલું વધી શકે છે. તેણે આ માહિતી અમેરિકાના નકશા પર મૂકી. આ નકશો દર્શાવે છે કે સદીના અંત સુધીમાં પશ્ચિમ અમેરિકાનું આખું જંગલ તેની આગથી કેવી રીતે પ્રભાવિત થશે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
2099 સુધીમાં, એકલા અમેરિકામાં જ જંગલમાં આગ લાગવાનું જોખમ ચારથી 14 ગણું વધી જશે. તે જ સમયે, હવામાનના દબાણને કારણે વૃક્ષોના મૃત્યુ અને જંતુઓના કારણે મૃત્યુ પણ બમણા થશે. તે જ સમયે, કેટલાક મોડેલોમાં, કલાઇમેટ ચેન્જનો સામનો કરવા માટેના માનવીય પ્રયાસોએ કલાઇમેટ ચેન્જની તીવ્રતામાં નાટ્યાત્મક ઘટાડો કર્યો છે, જે જંગલની આગ, દુષ્કાળ અને જંતુઓના કારણે વૃક્ષોના મૃત્યુની ઘટનાઓમાં ઘટાડો દર્શાવે છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)
સંશોધકો કહે છે કે કલાઇમેટ ચેન્જ આ ત્રણેય વિક્ષેપોને ખૂબ મોટા બનાવી શકે છે. છેલ્લા કેટલાય વર્ષોમાં જંગલમાં લાગેલી આગને કારણે ભારે વિનાશ સર્જાયો છે. તેમણે જોયું કે પશ્ચિમ યુએસએ પર તેની વધુ અસર પડશે. તેઓ એકબીજા સાથે સંબંધિત પણ છે. કલાઇમેટ ચેન્જ, અતિશય ગરમી અને દુષ્કાળને કારણે જંગલોમાં આગ લાગે છે અને આગને કારણે ઘણા વૃક્ષો મરી જાય છે, જેના કારણે જંતુઓની સંખ્યા વધવા લાગે છે. પરંતુ કલાઇમેટ ચેન્જનો ઉકેલ આપણને આપણા જંગલોને બચાવવામાં મદદ કરી શકે છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)