ભાવનગરઃ વિદ્યાર્થિનીએ શોધી દહીંની સ્ટ્રીપ, મેળવણ વગર જ બની જશે ફટાફટ દહીં, કિંમત માત્ર બે રૂપિયા

નિતિન ગોહેલ, ભાવનગરઃ વિશ્વમાં સૌપ્રથમ વાર ફક્ત બે રૂપિયાની દહીંની સ્ટ્રીપ (Yoghurt strip) સેન્ટ્રલ સોલ્ટ ખાતે વિકસાવવામાં આવી છે. કોરોનાનાં (coronavirus) સમયગાળામાં અને ત્યારબાદ પણ લોકો હવે બહારથી વસ્તુઓ લાવવાનું સુરક્ષિત સમજતા નથી. ત્યારે ૩ મહિના સુધી ચાલી શકે તેવી દહીંની સ્ટ્રીપ રેફ્રીજરેટરમાં મૂકી રાખવી અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે વાપરવાની ટેકનિક જીવન કેટલું સરળ બનાવી શકે છે.

ઘરનાં દહીંની ગુણવતા જેવું જ દહીં મેળવણ વિના બનાવી શકાય તો. દહીં અને છાસ બંને આખા ભારતમાં રોજિંદા પીવાતા પીણા છે. ગુજરાત અને ઉત્તર ભારતના લોકો દહીં વિના પોતાનું ખાવાનું પૂરું ગણતા નથી.

મોટાભાગે આપણે મેળવણ ઉમેરીને ગરમ દૂધ થી દહીં બનાવતા હોય છે. દૂધને આખી રાત રાખવામાં આવે છે જેથી ઈંક્યુબેશન થઈને સવારે દહીં બને. ઘરના દહીંની ગુણવતા સારી હોય છે પરંતુ હવે બજારમાં પણ પ્રોબાયોટિક દહીં, મીઠું દહીં, ફ્લેવર્ડ દહીં જેમ અલગ-અલગ દહીં મળે છે. કોવિડ પેન્ડેમિકનાં કારણે હવે લોકો બજારમાંથી ખાવાની વસ્તુઓ લાવતા અચકાશે.

CSIR-CSMCRIનાં પ્રિન્સિપાલ સાયન્ટિસ્ટ ડૉ.સૌમ્ય હલદરનાં સુપરવિઝન હેઠળ પી.એચ.ડી સ્ટુડન્ટ ડો.શ્વેતા બીનોદ કુમાર દ્વારા આ દહીંની સ્ટ્રીપ વિકસાવવામાં આવી હતી. 2017થી આ વિચાર પર કામ કરવાની શરૂઆત થઈ હતી .

અને મધ્ય 2018 સુધીમાં દહીંની સ્ટ્રીપ સંપૂર્ણપણે બનાવી દેવામાં આવી હતી. આ દહીંની સ્ટ્રીપને ફ્રિજમાં 3 મહિનાથી (શેલ્ફ લાઇફ) વધુ સમયગાળા માટે સાચવી શકાય છે. આ પટ્ટી કોઈ પણ પ્રકારનાં હાનિકારક દ્રવ્યો ધરાવતી નથી. જેથી કોઈ નુકસાન પહોંચાડતી નથી અને જરૂરી તમામ પોષક તત્વો ધરાવે છે.

એક મેમ્બ્રેન સંચાલિત દહીંની સ્ટ્રીપ 5×5 સે.મીની જાડાઈ અને લંબાઈ ધરાવે છે. આપણે જ્યારે તેને ગરમ દૂધમાં ડુબાડએ છીએ અને ઇન્ક્યુબેશન માટે રાખી મૂકીએ છીએ ત્યારે લગભગ 500 મી.લી. દહીં આરામથી બનાવી શકાય છે.

દહીંની સ્ટ્રીપ એકસાથે બની હોવાથી તેનાથી બનતું દહીં પણ એક જ ગુણવતાનું અને એક સરખું હોય છે. કોઈપણ પ્રકારનું દૂધ કે દૂધનાં પાવડરથી દહીં બનાવી શકાય છે. દહીંની સ્ટ્રીપનાં પદાર્થોનું બાયોલિચિંગ એટલે કે દૂધમાં ભેળસેળ થતી નથી. દહીં જામ્યા પછી પટ્ટી ખૂબ સરળતાથી અલગ કરી શકાય છે.