સ્મશાનમાં શા માટે નથી જતી મહિલાઓ? મૃત શરીરને કેમ નથી આપતી અગ્નિદાહ? જાણો આસ્થા સાથે જોડાયેલા જવાબો

જ્યારે ધાર્મિક માન્યતાઓની વાત આવે છે, ત્યારે તેમના પર પ્રશ્નો ન ઉઠાવવા જોઈએ કારણ કે તે લોકોની પરંપરાઓ સાથે સંબંધિત છે. દુનિયામાં ઘણી બધી વસ્તુઓ સાચા અને ખોટાના દાયરામાં આવે છે, પરંતુ આ ક્ષેત્રમાં વિશ્વાસ લાવવાનું યોગ્ય નથી કારણ કે તે લોકોની લાગણીઓ સાથે જોડાયેલું છે અને લાગણીઓ ખોટી કે સાચી નથી, તે તેનાથી આગળ છે. આવી જ એક શ્રદ્ધા સનાતન ધર્મમાં સ્ત્રીઓ સાથે જોડાયેલી છે. તમે જોયું હશે કે જ્યારે કોઈનું મૃત્યુ થાય છે, ત્યારે તેને અંતિમ સંસ્કાર માટે સ્મશાનભૂમિમાં લઈ જવામાં આવે છે. પરંતુ આ સમગ્ર પ્રક્રિયામાં માત્ર પુરુષો જ સામેલ છે. શ્મશાન ઘાટમાં મહિલાઓને જવાની મનાઈ છે. આ સિવાય મૃત શરીર પર માત્ર પુરુષો જ દાહ આપે છે, સ્ત્રીઓ નથી કરતી (Why women can't light pyre). આજે અમે તમને આ પરંપરાઓનું મુખ્ય કારણ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.

આ પરંપરાઓ ઘણા સમયથી ચાલતી હોવાથી તેની પાછળનો વિચાર પણ તે સમયનો જ હતો. પહેલું કારણ એ હતું કે જ્યારે પુરૂષો સ્મશાનમાં જતા હતા ત્યારે ઘરની સાફ-સફાઈનું કોઈને ધ્યાન રાખવું પડતું હતું અને જૂના જમાનામાં સ્ત્રીઓ માત્ર ઘરનું કામ કરતી હતી, તેથી આ કામ પણ તેમને કરવું પડતું હતું.

સ્મશાનગૃહનો નજારો અમુક સમયે ભયાનક હોઈ શકે છે. પ્રિયજનોને ચિતા પર સળગતા જોવું, પછી લાકડાથી હાડકાં તૂટતાં જોવું એ ખૂબ જ ખરાબ અનુભવ હોઈ શકે છે. પહેલા એવું માનવામાં આવતું હતું કે સ્ત્રીઓ નબળા હૃદયની હોય છે, જો તેઓ આવા દ્રશ્યો જુએ તો તેમના હૃદય અને મગજ પર ખરાબ અસર પડે છે. આ પણ એક કારણ છે કે તેને સ્મશાનગૃહમાં ન લઈ જવામાં આવી.

પ્રાચીન સમયમાં, એવું પણ માનવામાં આવતું હતું કે સ્ત્રીઓના લાંબા વાળ સ્મશાનમાં હાજર નકારાત્મકતા અથવા દુષ્ટ આત્માઓને આકર્ષે છે. ભૂત અને આત્માઓ જલ્દી જ ખુલ્લા કે લાંબા વાળ તરફ આકર્ષાય છે અને તેના દ્વારા મનુષ્યમાં પ્રવેશ કરે છે. આ કારણોસર પણ મહિલાઓને સ્મશાનગૃહથી દૂર રાખવામાં આવી હતી.

જ્યારે લાંબા વાળ અને ખરાબ પડછાયાની વાત કરીએ તો તેની સાથે જોડાયેલ એક કારણ એ છે કે પરિણીત મહિલાઓને પવિત્ર માનવામાં આવતી ન હતી, આ કારણે તેઓ સ્મશાન પર નહોતા જતા અને અપરિણીત મહિલાઓને પવિત્ર માનવામાં આવતી હતી. પછી આવા શરીર પર દુષ્ટ આત્માઓ દ્વારા ઝડપથી હુમલો કરવામાં આવી શકે.

આપણે ઉપર કહ્યું કે એવું માનવામાં આવે છે કે દુષ્ટ શક્તિઓ વાળ દ્વારા માનવ શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે, આ કારણથી પુરૂષો પોતાને શુદ્ધ કરવા માટે તેમના વાળ મુંડન કરાવતા હતા, પરંતુ સ્ત્રીઓ તેમ કરી શકતી નથી, તેથી તેઓએ સ્મશાનભૂમિમાં ન જવું જોઈએ.

શા માટે સ્ત્રીઓ અગ્નિદાહ નથી આપતી- હવે આ પ્રશ્નનો પણ જવાબ આપીએ કે સ્ત્રીઓ દાહ કેમ નથી આપતી. પહેલું કારણ એ છે કે જ્યારે તેના સ્મશાન પર જવાની મનાઈ છે, ત્યારે તે દાહ પણ કરી શકશે નહીં. તે શા માટે પ્રતિબંધિત છે તેનું કારણ અમે તમને ઉપર જણાવ્યું છે. આ સિવાય જૂના જમાનામાં કોઈ પણ દંપતી માટે પુત્ર હોવો જરૂરી માનવામાં આવતું હતું કારણ કે પુત્ર થવાથી જ માતા-પિતાને મોક્ષ મળે છે. જીવન અને મૃત્યુના ચક્રમાંથી મુક્ત થવું એ મોક્ષ કહેવાય છે. આવી સ્થિતિમાં જો પુત્રને બદલે પુત્રી કે સ્ત્રી અગ્નિદાહ આપે તો મૃત આત્માને મોક્ષ મળતો નથી.