PHOTOS: જાણો અંતરિક્ષની કેટલીક અજીબ સંરચનાઓ વિશે, તેમાંથી એક છે ‘પાસ્તા’

આપણું બ્રહ્માંડ (Universe) આશ્ચર્યજનક અને અજીબોગરીબ સરંચનાઓ (Weird Structures)થી ભરેલું છે. પરંતુ તેમના વિશેની માહિતી ઓછી છે કારણ કે આપણે આવી વસ્તુઓ અથવા પિંડ જોઈ શક્તા નથી અને તેને જોવા માટે આપણે ખાસ પ્રકારના ટેલિસ્કોપની મદદ લેવી પડે છે. તો પણ નાસા (NASA) અને અન્ય સ્પેસ એજન્સીઓ આપણને આ પ્રકારની સંરચનાઓના ફોટોઝ પહોંચાડે છે. આ તસવીરો સામાન્ય લોકોની સાથે ખગોળશાસ્ત્રીઓને પણ આશ્ચર્યચકિત કરી દે છે. (પ્રતિકાત્મક ફોટો: shutterstock)

બ્રહ્માંડ (Universe)માં સૌથી મજબૂત પદાર્થ મૃત તારા (Dead Star)ના અવશેષોમાંથી બનેલો છે. એક સિમ્યુલેશન મુજબ, તારાના અવશેષોમાંથી ન્યુટ્રોન અને પ્રોટોન ભેગા થાય છે અને ગુરુત્વાકર્ષણ દબાણ લાવે છે અને તેને સંકુચિત કરે છે જેથી તે ખૂબ શક્તિશાળી બને. એટલું શક્તિશાળી કે તે સ્ટીલ કરતાં દસ અબજ ગણું મજબૂત બને છે. વૈજ્ઞાનિકોએ તારાના વિસ્ફોટમાંથી મજબૂત પદાર્થની પ્રક્રિયાને ન્યુક્લિયર પાસ્તા નામ (Nuclear Pasta) પણ આપ્યું છે. (Image: NASA/ JPL)

થોડા વર્ષો પહેલા વૈજ્ઞાનિકોએ તારણ કાઢ્યું હતું કે ગેલેક્સી (Galaxy)નું દળ ગેલેક્સીમાં હાજર અવલોકન કરાયેલા પદાર્થ કરતાં ઘણું વધારે છે. આમાંથી ડાર્ક મેટર (Dark Matter)નો ખ્યાલ આવ્યો અને એવું માનવામાં આવતું હતું કે ડાર્ક મેટર વિના કોઈ ગેલેક્સી અસ્તિત્વમાં નથી. એવો અંદાજ છે કે સમગ્ર બ્રહ્માંડનો 85 ટકા હિસ્સો ડાર્ક મેટર છે. વૈજ્ઞાનિકોને પણ ખાતરી થઈ ગઈ કે ડાર્ક મેટર દરેક જગ્યાએ છે. બે વર્ષ પહેલાં એક આકાશગંગાએ આ ધારણાઓને પડકારી જ્યારે તેમને જાણવા મળ્યું કે તે આકાશગંગામાં કોઈ Dark Matter નથી. પાછળથી એ વાતની પુષ્ટિ થઈ આકાશગંગામાં કોઈ ડાર્ક મેટર છે. પરંતુ આ શોધે ખગોળશાસ્ત્રીઓને મુશ્કેલીમાં મુકી દીધા હતા. (Image: NASA, ESA, STScI, Zili Shen (Yale), Pieter van Dokkum (Yale), Shany Danieli (IAS)

સુપરજાયન્ટ  પિંડમાં પ્રકાશને વાળવાની ક્ષમતા હોય છે, જેના કારણે તેઓ ઘણા પીંડની પાછળના ચિત્રને વિકૃત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જ્યારે હબલ સ્પેસ ટેલિસ્કોપ વડે પ્રારંભિક બ્રહ્માંડ (Universe)માં એક સાથે બે ક્વાસાર જોવામાં આવ્યા હતા, ત્યારે પ્રારંભિક ગણતરીમાં જાણવા મળ્યું હતું કે તેમાંથી નીકળતા બ્રહ્માંડના વિસ્તરણનો દર અત્યારે જે દર છે તેના કરતાં ઘણો ઝડપી છે. આ રહસ્યને ઉકેલતા સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે વાસ્તવમાં ક્વાસારના બે ચિત્રો ગુરુત્વાકર્ષણ લેન્સિંગ (Gravitational lensing) ને કારણે છે. (Image: NASA Hubble Space Telescope, Tommaso Treu/UCLA, and Birrer et al)

દુષ્ટ કે લાવારિસ ગ્રહો (Rough Planets) એવા ગ્રહો છે જેમનો તારો અથવા સૂર્ય નબળો હોય છે, ત્યારે તેઓ તેમના પ્રભાવથી મુક્ત થઈને આકાશગંગામાં ધ્યાન વિના ભટકતા રહે છે. આવું જ એક SIMP J01365663+0933473, જે 200 પ્રકાશ વર્ષ દૂર છે અને આપણા ગુરુ કરતાં 200 ગણું વધુ મજબૂત ચુંબકીય ક્ષેત્ર ધરાવે છે. તેના કારણે તેના વાતાવરણમાં તેજસ્વી ઓરોર ઉભરે છે, જે રેડિયો ટેલિસ્કોપથી દેખાય છે. (Image: Chuck Carter, NRAO AUI NSF Caltech)

નેપ્ચ્યુનની બાજુમાં ક્યુપર બેલ્ટમાં સ્થિત હૌમિયા (Haumea) નામનો વામન ગ્રહ (Dwarf Planet) ખૂબ જ અસામાન્ય છે. તેનો વિસ્તૃત ઈંડા જેવો આકાર, બે ચંદ્ર અને માત્ર 4 કલાકનો દિવસ જેવી વિશેષતાઓએ ખગોળશાસ્ત્રીઓને ચોંકાવી દીધા છે. તે સૌરમંડળમાં સૌથી ઝડપી ફરતો ગ્રહ છે. 2017માં જ્યારે તે તારાની સામેથી પસાર થતો દેખાયો ત્યારે તેની આગળ કેટલાક રિંગ્સ અથવા રિંગ જેવું માળખું દેખાયું. જે જૂના જમાનામાં બે શરીરના અથડામણથી સર્જાયેલી ધૂળમાંથી બનેલી હતી. (Image: Wikimedia Commons)

ખગોળશાસ્ત્રી તેબેથા બોયાજિયન અને તેમના સાથીઓએ જ્યારે KIC 8462852 તારો જોયો ત્યારે તેઓ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. Tabby's Star તરીકે ઓળખાતા આ તારાની ચમકમાં અનિયમિત ફેરફાર જોવા મળે છે. કેટલીકવાર તે 22 ટકા સુધી ઘટી જાય છે. તેના ખુલાસા માટે ઘણા મંતવ્યો બહાર આવ્યા, પરંતુ મોટાભાગના સંશોધકોનું માનવું હતું કે આ રિંગ આસપાસની ધૂળને કારણે બનેલી હોય તેવું લાગે છે. (Image: Wikimedia Commons)