Wheat Export ban by India: શું ભારતના ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ લાવી રહ્યું છે વિશ્વમાં મોટું સંકટ

રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ (Russia Ukraine War)ના કારણે વૈશ્વિક ફુગાવો (Global Inflation) ઝડપથી વધવાની ધારણા છે. આમાં ઈંધણ અને તે પછી ઘઉં સૌથી વધુ ચર્ચામાં છે. તાજેતરમાં, ભારત સરકારે ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ લાદ્યો છે. જ્યારે આના થોડા સમય પહેલા ભારત સરકાર સંકટ સમયે વિશ્વમાં ઘઉંની નિકાસ કરીને દેશોને મદદ કરવાની વાત કરતી હતી. આ નિર્ણય પાછળ અન્ય કારણોની સાથે ઘઉંના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં ઉછાળો હોવાનું કહેવામાં આવી રહ્યું છે. પરંતુ કારણ ગમે તે હોય, આ નિર્ણય (Ban on wheat Export) ની અસર આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર પર પણ પડશે.

ઘઉંની નિકાસ
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને કારણે ઘઉં સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત કોમોડિટી છે. તેનું કારણ એ છે કે રશિયા અને યુક્રેન બંને ઘઉંની નિકાસ કરતા દેશો છે અને તેઓ મળીને વિશ્વમાં 30 ટકા ઘઉંની નિકાસ કરે છે. પરંતુ ભારતમાં ઘઉંના ભાવમાં વધારો થયા બાદ ભારત સરકારે યુ-ટર્ન લીધો હતો. જો કે ભારત ઘઉંનો નિયમિત નિકાસકાર નથી, તેમ છતાં ભારતના આ નિર્ણયની અસર વિશ્વભરમાં પડશે તેવું માનવામાં આવી રહ્યું હતું.

ભારત નિકાસકાર બની રહ્યું હતું
નોંધનીય છે કે ભારતે વર્ષ 2020-21માં 2.6 મેટ્રિક ટન ઘઉંની નિકાસ કરી હતી અને તે પછી વર્ષ 2021-22માં તે વધીને 8.2 મેટ્રિક ટન થઈ ગઈ છે. આ સંભાવનાને કારણે થોડા દિવસો પહેલા ભારત સરકારે ઘઉંની નિકાસ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. જેથી યુદ્ધને કારણે વિશ્વભરમાં ઘઉંના પુરવઠાની કટોકટી અમુક અંશે ઓછી થવાની પણ અપેક્ષા હતી.

ભૂખમરો વધી શકે છે
ગયા વર્ષે વૈશ્વિક ઘઉંની નિકાસમાં ભારતે 4.1 ટકા યોગદાન આપ્યું હતું. પરંતુ હવે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ વૈશ્વિક ઘઉંના પુરવઠાના સંકટને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે માત્ર એક પગલું સાબિત થશે. ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સના અહેવાલ મુજબ, ભૂખથી પીડિત વિશ્વના ઘણા ભાગો પર તેની સીધી અસર પડશે. યુનાઈટેડ નેશન્સ બોડી, વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામે ચેતવણી આપી છે કે યુદ્ધની અસર વર્તમાન ખાદ્ય કટોકટીને વધુ ખરાબ કરશે, જેનાથી 47 મિલિયન વધુ લોકો ભૂખમરાનો શિકાર બનશે.



ભારત ચીન સૌથી મોટો ઉત્પાદક
ચીન પછી ભારત વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઘઉંનું ઉત્પાદન કરતો દેશ છે. પરંતુ બંને દેશો તેમની ઉચ્ચ સ્થાનિક માંગને કારણે વિશ્વના ટોચના ઘઉંના નિકાસકારોમાં સામેલ નથી. પશ્ચિમી મીડિયામાં એવા અહેવાલો છે કે તેની અસર ઘણા વિકાસશીલ દેશોમાં પણ દેખાઈ રહી છે અને વધતી કિંમતોનો વિરોધ પણ થઈ રહ્યો છે.

આ પણ વાંચો: Talibanની કડકાઈ છતાં Afghanistanમાં શા માટે અફીણની ખેતી ચાલુ છે

આવા પ્રતિબંધ માત્ર મુશ્કેલીમાં વધારો કરશે.
બ્લૂમબર્ગની સંપાદકીય ટીમે લખ્યું છે કે સરકારો સંરક્ષણવાદી બનીને ખાદ્ય બજારની સમસ્યા વધારી રહી છે. યુક્રેન પર હુમલા બાદ ઓછામાં ઓછા 20 દેશોએ ખાદ્ય પદાર્થોની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. ઇન્ડોનેશિયાએ પણ પામ તેલની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકીને આવું જ કર્યું છે જેના સ્થાનિક ભાવ વધી રહ્યા હતા. Ace પ્રતિબંધો બધા માટે કિંમત વધારવા માટે કામ કરશે.

યુક્રેનમાં ઘઉંનો ઘણો જથ્થો અટવાઈ ગયો છે
જર્મનીના વિદેશ મંત્રી એન્નેલા બેયરબોકે કહ્યું છે કે જી7 દેશો કટોકટીની સ્થિતિમાં યુક્રેનના ઘઉંની નિકાસ માટે વૈકલ્પિક માર્ગો શોધી રહ્યા છે. યુદ્ધના કારણે કાળો સમુદ્રનો રસ્તો બંધ થઈ ગયો છે, જેના કારણે લગભગ 25 મેટ્રિક ટન ઘઉં યુક્રેનના બંદરોમાં ફસાઈ ગયો છે, જેની વિશ્વને ખૂબ જ જરૂર છે.

આ પણ વાંચોઃ શું છે રશિયાનો Victory Day અને શા માટે હતી તેના પર બધાની નજર?

હાલમાં, યુક્રેન રેલ પરિવહન દ્વારા ઘઉંની નિકાસ કરી રહ્યું છે, પરંતુ આ ક્ષમતાનો માત્ર એક અંશ છે. યુક્રેન હાલમાં રેલ્વે ટ્રાફિક દ્વારા દર મહિને 1.5 મિલિયન ટનથી વધુ ઘઉંનું પરિવહન કરી શકતું નથી. બીજી તરફ જે રીતે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધનો અંત આવે તેમ લાગતું નથી, ત્યારે આવનારા સમયમાં ઘઉંનું સંકટ પણ વધુ ઘેરુ બની શકે છે.

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Explained, Global Market, Russia ukraine war, Wheat, World news