Depression: જાણો શું છે ડિપ્રેશન અને સ્લીપિંગ ડિસઓર્ડરને જોડતી કડી, કઇ રીતે કરશો સારવાર

દૈનિક જીવનમાં વધી રહેલી ભાગદોડ અને બદલાતી જીવનશૈલી (Lifestyle)ના કારણે મોટાભાગના લોકો અનિંદ્રા (Sleeping Disorder)નો શિકાર ઝડપથી બની રહ્યા છે. જો તમે પણ રાત્રે સરખી રીતે ઊંઘી શકતા નથી અને આવું દરરોજ કે વારંવાર થાય છે તો આ ડિપ્રેશનનું લક્ષણ (Symptoms of Depression) હોઈ શકે છે. સ્લીપ ડિસઓર્ડર અને ડિપ્રેશન સ્વાસ્થ્ય પર તેની પ્રતિકૂળ અસરના કારણે સંખ્યાબંધ અભ્યાસોમાં જોડાયેલા છે. ડિપ્રેશન એ આપણે જે વિચારીએ છીએ તેના કરતાં વધુ સામાન્ય છે અને તેથી તેના નાના લક્ષણોની પણ અવગણના ન કરવી જોઈએ. 70%થી વધુ લોકો જે ડિપ્રેશનમાંથી પસાર થાય છે તેઓ સારી રીતે સૂઈ શકતા નથી. જ્યારે સ્લીપિંગ ડિસઓર્ડર પણ તમને ડિપ્રેશનના મોંમાં ધકેલી દે છે.

ડિપ્રેશન અને સ્લીપિંગ ડિસઓર્ડર વચ્ચેનું જોડાણ

ડિપ્રેશન અને સ્લીપ ડિસઓર્ડર વચ્ચેની કડી વિશે જાણવા માટે અમે લખનઉના ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટ નિષ્ણાત ડૉ. તનુ ચૌધરી સાથે વાત કરી. તેણીએ કહ્યું કે હતાશા અને ઉંઘની સમસ્યાઓ ખૂબ જ નજીકથી સંબંધિત છે અને કેટલીક સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે, ડિપ્રેશનના લક્ષણો ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડે છે અને ઊંઘની સમસ્યાઓ વ્યક્તિને ડિપ્રેશન તરફ દોરી શકે છે.

આ પણ વાંચો-શું તમે પણ ડેમેજ વાળથી પરેશાન છો? તો અપનાવી જુઓ આ 7 ઘરેલું નુસ્ખા, ફરક દેખાશે

ડિપ્રેશનના કારણો

એક્સપર્ટના જણાવ્યા પ્રમાણે ડિપ્રેશનના લક્ષણો ઉંઘમાં ખલેલ પહોંચાડે છે અને તે વ્યક્તિને સરખી રીતે ઊંઘવા દેતા નથી. અથવા તો અતિશય ઉંઘની સમસ્યાઓ થાય છે જે વ્યક્તિના માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે.

ઇન્સોમિયા

તે એક સ્લીપ ડિસઓર્ડર છે જે વ્યક્તિને લાંબા સમય સુધી કે યોગ્ય રીતે ઊંઘવામાં મુશ્કેલી ઊભી છે. આ એક સામાન્ય રોગ છે જે હતાશામાંથી પસાર થતા લોકોને અસર કરે છે.

હાયપરસોમનિયા

ઇનસોમિયામાં જે અસરો થાય છે તેનાથી આ થોડું વિપરીત છે. તેથી અહીં વ્યક્તિ દિવસના સમયે વધુ કલાકો સુધી સૂઈ જાય છે અને તેમને અસામાન્ય લાગે છે અને આ સ્લીપ ડિસઓર્ડરમાં તમને જરૂરી કરતા વધુ ઊંઘ લીધા પછી પણ તમને ઊંઘ આવે છે.

ઊંઘ અને ડિપ્રેશન વચ્ચે સંબંધ

જ્યાં સુધી ઊંઘ પર અસરની વાત છે, ત્યાં સુધી ઘણા પુરાવા મળ્યા છે કે અનિદ્રા જેવી ઊંઘની સમસ્યાઓ વ્યક્તિને ડિપ્રેશનના લક્ષણો અને તેને લગતી સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. સ્લીપ એપનિયાને કારણે ડિપ્રેશનના લક્ષણો જોવા મળે છે કારણ કે ઓબ્સ્ટ્રક્ટિવ સ્લીપ એપનિયા અને ડિપ્રેશન વચ્ચે મજબૂત સંબંધ છે. નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હેલ્થએ 2005માં આના પર એક અભ્યાસ હાથ ધર્યો હતો અને ત્યારબાદ 2009માં બીજી સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી જે આ લિંક પુષ્ટિ કરે છે.

સ્લિપિંગ ડિસઓર્ડરથી થતા ડિપ્રેશનની બચવાના ઉપાયો

અનિદ્રા, સ્લીપ એપનિયા અથવા હાઇપરસોમ્નિયા જેવા સ્લીપ ડિસઓર્ડરને કારણે ડિપ્રેશન થતું હોય તો આ સમસ્યાની સારવાર માટે મદદરૂપ થઈ શકે તેવા ઉપાયો નીચે મુજબ છે. પ્રારંભિક નિદાન સમયે ડિપ્રેશનના લક્ષણોને દવાઓ, ઉપચાર અને જીવનશૈલીમાં ફેરફાર દ્વારા દૂર કરી શકાય છે –

મેડિકલ ટ્રિટમેન્ટ

- સિટાલોપરમ અથવા ફ્લૂઓક્સેટીન જેવી એન્ટિ-ડિપ્રેસન્ટ ધરાવતી દવાઓ આ લક્ષણોને દૂર કરી શકે છે.

- તમે કોઈ થેરાપીસ્ટ અથવા કાઉન્સેલરને મળવા જઈ શકો છો. જે ડિપ્રેશનના દર્દીઓ અને માનસિક સ્વાસ્થ્યની સમસ્યાઓની સારવાર કરે છે.

- તમે કોગ્નિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી પણ કરાવી શકો છો.

- સફેદ પ્રકાશના સંપર્કમાં રહેવું. જે તમારા મૂડને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.

- ડિપ્રેશના લક્ષણોને દૂર કરવા માટે થેરાપિસ્ટ ડાયેટિશિયન દ્વારા ભલામણ કરવામાં આવેલા હર્બલ સપ્લિમેન્ટ્સ.

સ્લીપ એપનિયાની સારવાર

- CPAP મશીનનો ઉપયોગ કરવો જે તમને પોઝિટીવ શ્વસન પ્રદાન કરે છે જે આ ડિસઓર્ડર દરમિયાન મદદ કરે છે.

- અમુક મેડિકેટેડ નસલ ડીકન્જીસ્ટન્ટ લેવાથી પણ તમને શ્વાસ લેવામાં સરળતા રહે છે.

- તમારા ફેફસાં અથવા ડાયાફ્રેમ પરથી દબાણ દૂર કરવા વજન ઘટાડવું.

- UPPP મેથડ જેનો ઉપયોગ ગળાના પાછળના ભાગમાંથી વધારાની પેશીઓને દૂર કરવા માટે થાય છે.

ડિપ્રેશન અને સ્લીપિંગ ડિસઓર્ડરથી બચવા જીવનશૈલીમાં પરીવર્તન

- સૌપ્રથમ તમારા આહારમાં નિયમિત અને હેલ્થી ફ્રૂટ, શાકભાજી અને અનાજનો સમાવેશ કરો.

- દિવસમાં ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ સુધી કસરત કરો. જેમ કે જોગિંગ, વોકિંગ કે જીમ.

- રાત્રે વહેલા સુવૂ અને સવારે વહેલા ઉઠવું. તમારી ઊંઘનું શિડ્યુલ શક્ય તેટલું નિયમિત કરો.

- રાત્રે સુવાના 2 કલાક પહેલાથી જ મોબાઇલ કે કોઇ પણ ઇલેક્ટ્રિક ડિવાઇસથી દૂર રહેવું.

- સોશ્યલ મીડિયા અને ઓનલાઇન સામગ્રીનો ઉપયોગ શક્ય તેટલો ઓછો કરવો.

- સવારે મેડિટેશન કરો. જે તમારા વિચારો અને મનને શુદ્ધ બનાવશે.

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Depression, Health care, Mind, Sleep disorder