Pranayam: પ્રાણાયામ કરવા છે ફાયદાકારક, જાણો તેના પ્રકારો અને જાણો સાચી રીત

યોગ (Yoga) આપણા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. યોગના અલગ-અલગ આસનો છે, જેના અલગ-અલગ ફાયદા છે. આ બધા આસનો આપણી જીવન શક્તિ વધારવામાં ખૂબ જ મદદરૂપ છે. આ આસનોમાંનું એક પ્રાણાયામ (Pranayam) છે. પ્રાણાયામ એક ખૂબ જ સરળ પરંતુ ખૂબ જ શક્તિશાળી અને જીવન ઉર્જાનું આસન છે. પ્રાણાયામ આપણને શીખવે છે કે શ્વાસ નિયંત્રણ દ્વારા આ રીતે જીવન શક્તિ વધારવી જોઈએ. શ્વાસનું નિયમન કરીને પોતાને કેવી રીતે મજબૂત અને સ્વસ્થ બનાવી શકાય, આપણે પ્રાણાયામ કરીને આનો અહેસાસ કરી શકીએ છીએ. જો આપણે પ્રાણાયામ શબ્દનું રૂપરેખાંકન કરીએ, તો પ્રાણાયામ એ પ્રાણ સંપત્તિ પરિમાણનું પરિણામ છે. પ્રાણ એટલે જીવન અને પરિમાણ એટલે નિયમિત બનવું અથવા યોગ્ય હોવું. એટલે કે જો આપણે આપણા જીવનને યોગ્ય અને નિયમિત રાખવા માંગતા હોય અને આ જીવનનો સતત આનંદ માણવો હોય તો આપણે પ્રાણાયામ કરવો જોઈએ.

પ્રાણાયામ આપણી આસપાસ પોઝિટિવ ઉર્જાઓનું વર્તુળ બનાવે છે. આપણે પ્રાણાયામને જીવનનો નિયમિત ભાગ બનાવવો જોઈએ. તેના માટે આપણે પ્રાણાયામ વિશે વિગતવાર જાણવું પડશે. ચાલો વિગતવાર જાણીએ પ્રાણાયામ વિશે

આ પણ વાંચો: Realtions Tips: પાડોશી સાથેના સંબંધને મજબૂત કરવા જાણો શું કરવું શું નહીં?

પ્રાણાયામ કેવી રીતે કરવું/ અને તેના પ્રકારો

હેલ્થલાઈન અનુસાર, તમે ગમે ત્યાં બેસીને પ્રાણાયામ કરી શકો છો, તે જગ્યા ખુલ્લી અને હવાની અવરજવરવાળી હોય તો સારું રહેશે. સવારે સૂર્યોદયનો સમય સૌથી યોગ્ય માનવામાં આવે છે (Best time to practice pranayam), આ આસન આપણે સાંજના સમયે અસ્ત થતા સૂર્ય સાથે પણ કરી શકીએ છીએ. પ્રાણાયામ કરવા માટે તમારે પદ્માસનની મુદ્રામાં બેસીને આંખો બંધ કરવી પડશે. ધ્યાન રાખો કે આખા આસન દરમિયાન તમારે તમારી કરોડરજ્જુને સીધી રાખવાની છે.

શ્વાસ પર તમામ ધ્યાન આપવું જોઈએ. શ્વાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, નાક દ્વારા ધીમે ધીમે લાંબા અને ઊંડા શ્વાસ લો. આ પછી, શ્વાસ પણ ધીમે ધીમે છોડવો પડશે. આગળનું પગલું એ છે કે મોં દ્વારા ધીમે ધીમે શ્વાસ લો, લાંબા અને ઊંડા શ્વાસ લો અને "હમ્મ" ના અવાજ સાથે શ્વાસ બહાર કાઢો. ધ્યાન દરમિયાન, ધ્યાન રાખો કે તમારું બધું ધ્યાન તમારા શ્વાસ પર હોવું જોઈએ.

તમે શરૂઆતના દિવસોમાં આ કસરત 5 થી 8 મિનિટ સુધી કરી શકો છો અને ધીમે ધીમે આ સમયને તમે કેટલા સમય સુધી કરી શકો છો તે વધારી શકો છો. સરેરાશ દસથી પંદર મિનિટ આમ કરવાથી તમારી દિનચર્યા બરાબર રહેશે અને તમારી જીવનશક્તિમાં પણ વધારો થશે. ધ્યાનમાં રાખો કે પ્રાણાયામનો દૈનિક અભ્યાસ ખાલી પેટ કરવો જોઈએ. જો તમે કંઇક ખાધું હોય, તો આ આસન 4 કલાક પછી જ કરવું જોઈએ.

જ્યાં તમે આસન કરી રહ્યા છો, ત્યાં કોઈ અવાજ ન હોવો જોઈએ, તે જગ્યા સ્વચ્છ હોવી જોઈએ અને ખુલ્લી હવા આવતી હોવી જોઈએ. પ્રાણાયામના ઘણા પ્રકારો છે, ભ્રામરી પ્રાણાયામ, કપાલભાતિ, ઉજ્જયી, વૈકલ્પિક નસકોરું શ્વાસ તેના કેટલાક મુખ્ય પ્રકારો છે. આ બધામાં, તમને તમારા શ્વાસને નિયંત્રિત કરવાનું શીખવવામાં આવે છે.

પ્રાણાયામના ફાયદા

પ્રાણાયામ તમારી જીવન શક્તિ વધારે છે. આ ઉપરાંત તેના અન્ય ફાયદા પણ જણાવવામાં આવ્યા છે. પ્રાણાયામ કરવાથી પાચનતંત્રની કામગીરી સુધરે છે. એક અભ્યાસમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું છે કે પ્રાણાયામને કારણે ધૂમ્રપાન કરવાની ઈચ્છા પણ ઓછી થઈ જાય છે. તે તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ મજબૂત બનાવે છે. ફેફસાંને શક્તિ આપે છે.

આ પણ વાંચો: Shinzo Abe News: જાણો કઈ બીમારીને કારણે શિન્ઝો આબેએ પીએમ પદ છોડ્યું હતું? જાણો તેના લક્ષણ અને ઉપાય

પ્રાણાયામ કરતી વખતે કેટલીક સાવચેતી રાખવી જોઈએ, જેમ કે જો તમે હાઈ બ્લડ પ્રેશરથી પીડાતા હોવ તો શ્વાસની વધઘટનું ધ્યાન રાખો, ગર્ભાવસ્થામાં મહિલાઓએ આ આસન કરતા પહેલા તેમના ડૉક્ટર અથવા યોગ ગુરુની સલાહ લેવી જોઈએ.

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Healthy lifestyle, Lifestyle