Health Special: સલામત અને સાઉન્ડ પ્રેગ્નેન્સી માટે જાણો શું છે ફેટલ મેડિસિન

નવી દિલ્હી: પેરિનેટોલોજી (what is Perinatology) એ પ્રસૂતિની પેટા-વિશેષતા છે જે ગર્ભની સંભાળ અને જટિલ હાઇ-રિસ્ક ગર્ભાવસ્થા (care of the fetus and complicated high-risk pregnancies) સાથે સંબંધિત છે. પેરિનેટોલોજીને મટર્નલ ફેટલ મેડિસિન (maternal-fetal medicine) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

ફેટલ મેડિસિન જે પેરિનેટોલોજીનો એક ભાગ છે, તે આ વાતોનું ધ્યાન રાખે છે-

• પ્રસૂતિ બાદના જોખમો સહિત ગર્ભની વૃદ્ધિ અને સુખાકારીનું ધ્યાન અને નિરીક્ષણ


• ગર્ભના આરોગ્યની જાળવણી


• ગર્ભની બિમારી અને એબ્નોર્માલિટીઝનું નિદાન

આ બાબતો માતા દ્વારા આપવામાં આવતા વાતારણના પરીણામ સાથે અનુસંધાનમાં હોય છે. ઉપરોક્ત દરેક પાસાનું મહત્વ માતા પર ખૂબ આધાર રાખે છે કારણ કે તે તેના ગર્ભને વહન કરે છે. એઆરટીના વધતા જતા ઉપયોગ સાથે બહુવિધ ગર્ભાવસ્થા વધુ સામાન્ય છે, તેવા આધુનિક વલણને ધ્યાનમાં રાખીને વધુ મહત્વનું છે. ફેટલ મેડિસિનનો આવશ્યક ભાગ હોય તેવી સર્વિસિઝ આ મુજબ છેઃ

અલ્ટ્રાસાઉન્ડ વિભાવનાથી ડિલિવરી સુધી 2D અને 3D બંનેને સ્કેન કરે છે જેમાં સામેલ છે-

અર્લી પ્રેગ્નેન્સી સ્કેન- ગર્ભાવસ્થાની પોઝીશન શોધવા માટે પછી ભલે તે ગર્ભાશયની અંદર હોય કે ગર્ભાશયની બહાર હોય. ગર્ભાશયની બહાર સ્થિત ગર્ભાવસ્થા જો વહેલી તકે ઓળખવામાં ન આવે અને દૂર કરવામાં ન આવે તો તે માતાના જીવન માટે મોટો ખતરો છે. ગર્ભાવસ્થાની શરૂઆતમાં આ એક મેડિકલ ઇમરજન્સી છે.

પ્રથમ ટ્રાઇમેસ્ટર સ્કેન (ત્રીજા મહિનાનું સ્કેનિંગ)- આ સ્કેનનું મહત્વ એ શોધવા માટે છે કે આ ગર્ભ (ગર્ભાશયમાં રહેલું બાળક) આનુવંશિક અસામાન્યતા, ખાસ કરીને ડાઉન્સ સિન્ડ્રોમ થવાનું જોખમ ધરાવે છે કે કેમ. ડાઉન્સ સિન્ડ્રોમ ધરાવતા બાળકોમાં માનસિક મંદતા અને સ્ટ્રક્ચરલ સમસ્યાઓનું પ્રમાણ અલગ-અલગ હોય છે અને તેમનું આયુષ્ય સારું હોય છે, તેથી માતાપિતાએ આ "વિશેષ" બાળકોની સંભાળ લેવી પડે છે. હવે ત્રીજા મહિનાના સ્કેનને "નુચલ ટ્રાન્સલ્યુસેન્સી - એનટી " સ્કેન, અને બ્લડ ટેસ્ટ " ડબલ માર્કર" ટેસ્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેથી ડાઉન્સ સિન્ડ્રોમ માટે જોખમી ગર્ભની ઓળખ કરવી શક્ય છે અને તે પછી નિદાન અથવા કન્ફર્મેટરી ટેસ્ટની સલાહ આપવી શક્ય છે જેથી બાળકને અસર થઈ છે કે નહીં તેની પુષ્ટિ કરી શકાય અને પછી માતાપિતાને તે નક્કી કરવામાં મદદ મળે કે તેઓ ગર્ભાવસ્થા રાખવા માંગે છે કે નહીં.



આ પણ વાંચો: 30 વર્ષ પછી આ ચાર રીત અપનાવીને તમારા હૃદયને રાખો એકદમ સ્વસ્થ

એનોમેલી સ્કેન (5માં મહિને)- ગર્ભમાં સ્ટ્રક્ચરલ સામાન્ય સ્થિતિ જોવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્કેન છે. હકીકતમાં જો દંપતી ફક્ત એક જ સ્કેન કરી શકે છે, તો આ તે સ્કેન છે જે તમામ યુગલોએ કરવું જોઈએ. કોઈ પણ પ્રકારની શંકાસ્પદ અથવા પુષ્ટિ પામેલી કોઈ પણ સ્ટ્રક્ચરલ એબ્નોર્માલિટીની ચર્ચા દંપતી સાથે થઈ શકે છે અને બાળકના જન્મ પછી તેને કેવી રીતે હેન્ડલ કરી શકાય તે અંગે પણ સલાહ આપી શકાય છે, તે તેમની સાથે શેર કરી શકાય છે. જો તે જીવલેણ છે જે જીવન સાથે સુસંગત નથી, તો ગર્ભાવસ્થા ચાલુ ન રાખવાનું સૂચન દંપતીને આઘાતમાંથી પસાર ન થવા માટે મદદ કરે છે.

• ફેટલ ઇકો કાર્ડિયોગ્રાફી


• ગ્રોથ એસેસમેન્ટ


• ફેટલ ડોપ્લર એસેસમેન્ટ (બ્લડ ફ્લો એસેસમેન્ટ)


• મલ્ટીપલ પ્રેગ્નેન્સી સ્કેનિંગ એન્ડ સર્વિલેન્સ

જટિલ ટ્વિન ગર્ભાવસ્થા માટે થેરાપી, જેને મોનોકોરોનિક ગર્ભાવસ્થા (જે સામાન્ય પ્લેસેન્ટા વહેંચે છે) પણ કહેવામાં આવે છે.

• TTTS ( Twin to Twin transfusion syndrome ) માટે ઇન્ટ્રા ફેટલ લેસર ફોટોકોગ્યુલેશન


• - રેડિયો ફ્રિક્વન્સી અબ્લેશન


• બાયપોલાર કોર્ડ કોગ્યુલેશન

આનુવંશિક સામાન્યતાને સાબિત કરવા માટે ફેટલ ઇન્વેસિસ પ્રોસિડ્યૂર

• કોરીયોનિક વિલોસ સેમ્પ્લિંગ (CVS)


• એમ્નિઓસેન્ટેસિસ


• ફેટલ બ્લડ સેમ્પ્લિંગ

આ પણ વાંચો: કાયમ યુવાન રહેવા માંગો છો? 30 વર્ષની ઉંમર પછી આટલા ટેસ્ટ તો કરાવી જ લો

ફેટલ થેરાપી

• ફેટલ એનેમિયામાં ઇન્ટ્રા યુટરિન ટ્રાન્સફ્યુશન


• મલ્ટીફેટલ પ્રગ્નેન્સી રીડક્શન્સ


• પ્રી પ્રેગ્નેન્સી જેનેટીક કાઉન્સેલિંગ


• જ્યારે સંબંધીમાં જ લગ્ન કર્યા હોય અથવા જેઓએ અગાઉ અસામાન્ય બાળકોને જન્મ આપ્યો હોય તેમના માટે

પેરીનેટલ પેથોલોજી (ફેટલ ઓટોપ્સી)

ટેક્નોલોજીએ ગર્ભના નિદાન અને દેખરેખની આપણી ક્ષમતામાં સુધારો કર્યો છે. આનાથી ગર્ભની દવાના નિષ્ણાતોને બાળકની સલામત પ્રસૂતિમાં સામેલ અન્ય વિશેષતાઓ - ઓસ્ટટ્રીશિયન, નિયોનેટોલોજિસ્ટ્સ, પેડિયાટ્રિક કાર્ડિયોલોજિસ્ટ્સ અને પેડિયાટ્રિક સર્જનો સાથે નજીકથી કામ કરવામાં મદદ મળી છે. રીસર્ચ ડેટાનું એક આખું બોડી ઉપલબ્ધ છે જે ગર્ભાવસ્થાનું મૂલ્યાંકન કેવી રીતે કરી શકાય છે તેની સમજ પ્રદાન કરે છે જેથી ગર્ભની સુખાકારીનું મૂલ્યાંકન કરી શકાય અને જટિલ ગર્ભાવસ્થાના કિસ્સામાં સલામત પ્રસૂતિ માટે તમામ તૈયારીઓ કરી શકાય.

આ પણ વાંચો: માતાઓ માટે ખૂબ જરૂરી છે બોન હેલ્થ, જાણો મહત્ત્વની વાતો

ફેટલ મેડિસિનની વિશેષતાએ ગર્ભના કેસને ધ્યાનમાં લીધો છે – જે ન જન્મેલા ગર્ભને સ્વતંત્ર વ્યક્તિ તરીકે સારવાર આપે છે. તે માતાપિતાને શ્રેષ્ઠ પરિણામો પ્રદાન કરવા અને ગર્ભને સંપૂર્ણ સ્વસ્થ રીતે આ દુનિયામાં લાવવા સક્ષમ બનાવે છે.

ફેટલ મેડિસિન માતૃત્વ, બાળચિકિત્સા અને નિયોનેટોલોજી શાખાઓ સાથે જોડાણ કરે છે, જેથી માતા-પિતા બનવાના સંભવિત પરિણામોને સુનિશ્ચિત કરી શકાય. આ નિષ્ણાંતોના કાર્યથી જોખમી, જટિલ ગર્ભાવસ્થામાં ગર્ભાવસ્થાના પરિણામોને હેન્ડલ કરવાની ક્ષમતામાં વધારો થશે. જે માતા અને બાળક બંને માટે સુખાકારીમાં વધારો પણ કરશે.

(આ માહિતી નિષ્ણાત ડોક્ટર તરફથી આપવામાં આવી છે. Dr.Chitra Ganesh, HOD & Senior Consultant, Dept of Fetal Medicine, Maa Kauvery – Unit of Kauvery Hospital, Electronic City, Bangalore)

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Lifestyle, Woman, આરોગ્ય