Home /News /explained /
Gayatridevi Birthday Special: શું રાજમાતા અને ઈન્દિરાની દુશ્મનાવટ શાળાના દિવસોથી થઈ હતી શરૂ?
Gayatridevi Birthday Special: શું રાજમાતા અને ઈન્દિરાની દુશ્મનાવટ શાળાના દિવસોથી થઈ હતી શરૂ?
Gayatridevi Birthday Special
જયપુર (Jaipur)ની રાજમાતા ગાયત્રી દેવી (Gayatridevi) કે પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી (Indira Gandhi) આ દુનિયામાં નથી, પરંતુ બંને વચ્ચેના તંગ સંબંધોની વાતો અવારનવાર ચર્ચામાં રહે છે.
- News18 Gujarati
- Last Updated :
સંબંધિત સમાચાર
તિહાર જેલ (Tihar Jail)માં હંમેશા ચોરો અને ગુનેગારોનો ધમધમાટ રહે છે. આ જેલમાં ઈમરજન્સી દરમિયાન તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી (Indira Gandhi) એ જયપુર રાજવી પરિવારની રાજમાતા ગાયત્રી દેવી (Gayatridevi)ને કેદ કરી હતી. તેમને 06 મહિના સુધી જેલમાં રાખવામાં આવ્યો હતો. પણ શા માટે? તેની પાછળ એક વાર્તા છે, જેમાં રાજકીય ઈતિહાસની સાથે સાથે બે ટોચની મહિલાઓ વચ્ચે વર્ચસ્વની લડાઈમાં ઈર્ષ્યાનું પાસું પણ છે. કેટલાક લોકો તેનો અંત એ દિવસોમાં પણ શોધે છે જ્યારે બંને શાંતિનિકેતનમાં સાથે ભણતા હતા.
તેમનો જન્મ 23 મે 1919ના રોજ લંડનમાં થયો હતો. 29 જુલાઈ 2009 ના રોજ 90 વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું. જ્યાં સુધી ગાયત્રી દેવી જીવતા હતા ત્યાં સુધી તેમને ચોક્કસપણે પૂછવામાં આવ્યું હતું કે ઈન્દિરા ગાંધી સાથેના તેમના સંબંધો આટલા ખાટા કેમ હતા.
જ્યારે ગાયત્રી દેવી બોમ્બેથી દિલ્હી પહોંચ્યાં હતાં
1975 માં જ્યારે ગાયત્રી દેવી સારવાર માટે બોમ્બે ગયા, ત્યારે તેમને કહેવામાં આવ્યું કે તેમની સારવાર થતાં જ તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી શકે છે. કટોકટીનો સમય હતો. ગાયત્રી દેવી ગભરાયા વગર દિલ્હી તરફ વળ્યા. લોકસભામાં પહોંચ્યા. ત્યાં જે નજારો જોયો તે અવાચક થઈ ગયો. વિપક્ષની બેન્ચો ખાલી પડી હતી. લોકસભામાં વિરોધ શૂન્ય હતો.
ગાયત્રી દેવીની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી
ગાયત્રી દેવી ઔરંગઝેબ રોડ પર પોતાના ઘરે પહોંચ્યાં. થોડી જ વારમાં આવકવેરા વિભાગના અધિકારીઓ ત્યાં પહોંચી ગયા. અધિકારીઓએ તેને કહ્યું કે તેના પર અઘોષિત સોનું અને સંપત્તિ છુપાવવાનો આરોપ છે. આ સંબંધમાં, તેમની ફોરેન એક્સચેન્જ એન્ડ સ્મગલિંગ એક્ટ (COFEPOSA) હેઠળ ધરપકડ કરવામાં આવી રહી છે. ગાયત્રી દેવીને તિહાર જેલમાં મોકલી દેવામાં આવ્યા હતા.
છ મહિના પછી પેરોલ પર મુક્ત
જેલમાં સાથી કેદીઓ અને તેમના બાળકોને ભણાવનાર ગાયત્રી દેવીની તબિયત સતત બગડી રહી હતી. તેમને પિત્તાશયની ફરિયાદ હતી, જેના કારણે તેમને પેરોલ પર છોડવામાં આવ્યા હતા. જો કે, તેમના પર પ્રતિબંધો ચાલુ રહ્યા.
ગાયત્રી દેવી જેલમાંથી છૂટ્યા ત્યારે નાની ઉજવણી કરવા માગતા હતા, પરંતુ તેમના નજીકના મિત્ર બિજુ પટનાયક પણ જેલમાં હતા, તેથી ઉજવણી થઈ ન હતી. તેમને બીજો ફટકો ત્યારે લાગ્યો જ્યારે તેમના સાવકા દીકરાએ તેમને ઘરે પહોંચતા જ કહ્યું કે તેમની અને તેમના ઘર પર નજર રાખવામાં આવી રહી છે. આ સાંભળીને 'મારે ઈન્દિરા સાથે વાત કરવી છે', આ ગાયત્રી દેવીનો જવાબ હતો.
સંજય ગાંધીના મૃત્યુ સમયે પણ દુશ્મનાવટ ચાલુ હતી.
'જે દેશમાં લોકશાહી એક સરમુખત્યારના હાથમાં છે, તે રાજકારણ સાથે મારો કોઈ સંબંધ નથી'. દરમિયાન 1980માં, સંજય ગાંધીનું વિમાન દુર્ઘટનામાં મૃત્યુ થયું હતું. સંજયના મૃત્યુ પર શોક વ્યક્ત કરવા ગાયત્રી દેવીએ ઈન્દિરા ગાંધીને ફોન પણ કર્યો હતો, પરંતુ ઈન્દિરાએ વાત કરવાનો ઈન્કાર કર્યો હતો. એટલે કે, વિખવાદ સામાન્ય ન હતો, દુશ્મનાવટ હતી. આની પાછળ શું હતો મામલો?
શાળાના દિવસોથી જ ઈર્ષ્યા શરૂ થઈ?
ગાયત્રી દેવી અને ઈન્દિરા ગાંધી બંનેએ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે સ્થાપેલી શાંતિનિકેતનની શાળા પાઠ ભવન ખાતે સાથે અભ્યાસ કર્યો હતો. ત્યારથી એકબીજાની ઓળખાણ હતી. તો શું બંને વચ્ચે ઝઘડો કે અણબનાવ આ સમયગાળાથી શરૂ થયો હતો? હા જવાબ આપવો મુશ્કેલ છે કારણ કે તેમની સાથે સંબંધિત કોઈ દસ્તાવેજ નથી. પરંતુ, ખુશવંત સિંઘે બંને વિશે ઈન્ટરવ્યુમાં જે લખ્યું કે કહ્યું તે મુજબ ઈન્દિરા ગાંધી મોહિત થઈ ગયા. તેઓ તેમની આસપાસ વધુ સુંદર સ્ત્રી સહન કરી શકતી ન હતી.
આ પણ વાંચો: કેવી રીતે જમશેતજીને તાજ હોટેલ બનાવવાનો આવ્યો વિચાર
ખુશવંત સિંહે એક જગ્યાએ એવો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે જ્યારે ગાયત્રી દેવી સંસદમાં પહોંચ્યા હતા ત્યારે ઈન્દિરા ગાંધી તેમને જોઈને ખૂબ જ અસ્વસ્થતા જ નહીં પરંતુ ચિડાઈ પણ ગયા હતા. આનું પરિણામ એ આવ્યું કે સંસદમાં ઈન્દિરાએ તેમને ઈશારામાં 'કાચની ઢીંગલી' પણ કહી. ગાયત્રી દેવીએ આના પર પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું કે તે ઈન્દિરાની અંદર બદલાની લાગણી હતી. હવે અહીં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જો આ ખરેખર બદલો લેવાનું હતું તો ઈન્દિરા શેનો બદલો લેવા માગતી હતી?
ગાયત્રી દેવીએ કોંગ્રેસનો વિરોધ કર્યો હતો
હકીકતમાં એવું થયું કે સી. રાજગોપાલાચારીએ સ્વતંત્ર પાર્ટીની રચના કરી હતી. આ પાર્ટીના ઉમેદવાર તરીકે ગાયત્રી દેવીએ જયપુરથી કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ લોકસભાની ચૂંટણી લડી હતી. 1962ની આ ચૂંટણીમાં ગાયત્રી દેવી જીત્યા એટલું જ નહીં, પરંતુ તે સમયના હિસાબે તેમને 1 લાખ 92 હજાર મતોના માર્જિનથી મળેલી જીત એ સમયના સમાચારો અનુસાર વિશ્વ રેકોર્ડ હતો. આ પછી 1965માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીએ ગાયત્રી દેવીને કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં જોડાવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.
આ પણ વાંચો: ‘લાલ બાલ પાલ’ના બિપિન ચંદ્ર પાલ કોણ હતા, જાણો ખાસ વાતો
શું ગાયત્રી દેવીને કારણે પ્રિવી પર્સ પણ બંધ હતું?
ગાયત્રી દેવીના પતિ રાજા માનસિંહ II તો કોંગ્રેસ સરકારના રાજદ્વારી બની ગયા હતા, તેમ છતાં ગાયત્રી દેવીએ કોંગ્રેસ સાથે જોડાણ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. સ્વતંત્ર પક્ષ સાથેનો સંબંધ જાળવી રાખ્યો. કોંગ્રેસ સામે લોકસભાની ચૂંટણીમાં જીતનો સિલસિલો જારી રહ્યો છે. કહેવાય છે કે કોંગ્રેસની ઈન્દિરા ગાંધી સરકારે બંધારણમાં સુધારો કરીને શાહી ભથ્થું એટલે કે પ્રિવી પર્સ નાબૂદ કરવાનું પગલું ભર્યું હતું, તેની પાછળ ગાયત્રી દેવી સાથે ચાલી રહેલો અણબનાવ મુખ્ય કારણ હતું.
તેમનો જન્મ 23 મે 1919ના રોજ લંડનમાં થયો હતો. 29 જુલાઈ 2009 ના રોજ 90 વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું. જ્યાં સુધી ગાયત્રી દેવી જીવતા હતા ત્યાં સુધી તેમને ચોક્કસપણે પૂછવામાં આવ્યું હતું કે ઈન્દિરા ગાંધી સાથેના તેમના સંબંધો આટલા ખાટા કેમ હતા.
જ્યારે ગાયત્રી દેવી બોમ્બેથી દિલ્હી પહોંચ્યાં હતાં
1975 માં જ્યારે ગાયત્રી દેવી સારવાર માટે બોમ્બે ગયા, ત્યારે તેમને કહેવામાં આવ્યું કે તેમની સારવાર થતાં જ તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી શકે છે. કટોકટીનો સમય હતો. ગાયત્રી દેવી ગભરાયા વગર દિલ્હી તરફ વળ્યા. લોકસભામાં પહોંચ્યા. ત્યાં જે નજારો જોયો તે અવાચક થઈ ગયો. વિપક્ષની બેન્ચો ખાલી પડી હતી. લોકસભામાં વિરોધ શૂન્ય હતો.
ગાયત્રી દેવીની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી
ગાયત્રી દેવી ઔરંગઝેબ રોડ પર પોતાના ઘરે પહોંચ્યાં. થોડી જ વારમાં આવકવેરા વિભાગના અધિકારીઓ ત્યાં પહોંચી ગયા. અધિકારીઓએ તેને કહ્યું કે તેના પર અઘોષિત સોનું અને સંપત્તિ છુપાવવાનો આરોપ છે. આ સંબંધમાં, તેમની ફોરેન એક્સચેન્જ એન્ડ સ્મગલિંગ એક્ટ (COFEPOSA) હેઠળ ધરપકડ કરવામાં આવી રહી છે. ગાયત્રી દેવીને તિહાર જેલમાં મોકલી દેવામાં આવ્યા હતા.
છ મહિના પછી પેરોલ પર મુક્ત
જેલમાં સાથી કેદીઓ અને તેમના બાળકોને ભણાવનાર ગાયત્રી દેવીની તબિયત સતત બગડી રહી હતી. તેમને પિત્તાશયની ફરિયાદ હતી, જેના કારણે તેમને પેરોલ પર છોડવામાં આવ્યા હતા. જો કે, તેમના પર પ્રતિબંધો ચાલુ રહ્યા.
મહારાણી ગાયત્રી દેવી
ગાયત્રી દેવી જેલમાંથી છૂટ્યા ત્યારે નાની ઉજવણી કરવા માગતા હતા, પરંતુ તેમના નજીકના મિત્ર બિજુ પટનાયક પણ જેલમાં હતા, તેથી ઉજવણી થઈ ન હતી. તેમને બીજો ફટકો ત્યારે લાગ્યો જ્યારે તેમના સાવકા દીકરાએ તેમને ઘરે પહોંચતા જ કહ્યું કે તેમની અને તેમના ઘર પર નજર રાખવામાં આવી રહી છે. આ સાંભળીને 'મારે ઈન્દિરા સાથે વાત કરવી છે', આ ગાયત્રી દેવીનો જવાબ હતો.
સંજય ગાંધીના મૃત્યુ સમયે પણ દુશ્મનાવટ ચાલુ હતી.
'જે દેશમાં લોકશાહી એક સરમુખત્યારના હાથમાં છે, તે રાજકારણ સાથે મારો કોઈ સંબંધ નથી'. દરમિયાન 1980માં, સંજય ગાંધીનું વિમાન દુર્ઘટનામાં મૃત્યુ થયું હતું. સંજયના મૃત્યુ પર શોક વ્યક્ત કરવા ગાયત્રી દેવીએ ઈન્દિરા ગાંધીને ફોન પણ કર્યો હતો, પરંતુ ઈન્દિરાએ વાત કરવાનો ઈન્કાર કર્યો હતો. એટલે કે, વિખવાદ સામાન્ય ન હતો, દુશ્મનાવટ હતી. આની પાછળ શું હતો મામલો?
શાળાના દિવસોથી જ ઈર્ષ્યા શરૂ થઈ?
ગાયત્રી દેવી અને ઈન્દિરા ગાંધી બંનેએ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે સ્થાપેલી શાંતિનિકેતનની શાળા પાઠ ભવન ખાતે સાથે અભ્યાસ કર્યો હતો. ત્યારથી એકબીજાની ઓળખાણ હતી. તો શું બંને વચ્ચે ઝઘડો કે અણબનાવ આ સમયગાળાથી શરૂ થયો હતો? હા જવાબ આપવો મુશ્કેલ છે કારણ કે તેમની સાથે સંબંધિત કોઈ દસ્તાવેજ નથી. પરંતુ, ખુશવંત સિંઘે બંને વિશે ઈન્ટરવ્યુમાં જે લખ્યું કે કહ્યું તે મુજબ ઈન્દિરા ગાંધી મોહિત થઈ ગયા. તેઓ તેમની આસપાસ વધુ સુંદર સ્ત્રી સહન કરી શકતી ન હતી.
આ પણ વાંચો: કેવી રીતે જમશેતજીને તાજ હોટેલ બનાવવાનો આવ્યો વિચાર
ખુશવંત સિંહે એક જગ્યાએ એવો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે જ્યારે ગાયત્રી દેવી સંસદમાં પહોંચ્યા હતા ત્યારે ઈન્દિરા ગાંધી તેમને જોઈને ખૂબ જ અસ્વસ્થતા જ નહીં પરંતુ ચિડાઈ પણ ગયા હતા. આનું પરિણામ એ આવ્યું કે સંસદમાં ઈન્દિરાએ તેમને ઈશારામાં 'કાચની ઢીંગલી' પણ કહી. ગાયત્રી દેવીએ આના પર પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું કે તે ઈન્દિરાની અંદર બદલાની લાગણી હતી. હવે અહીં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જો આ ખરેખર બદલો લેવાનું હતું તો ઈન્દિરા શેનો બદલો લેવા માગતી હતી?
ગાયત્રી દેવીનું નામ વિશ્વની સૌથી સુંદર મહિલાઓમાં સામેલ હતું.
ગાયત્રી દેવીએ કોંગ્રેસનો વિરોધ કર્યો હતો
હકીકતમાં એવું થયું કે સી. રાજગોપાલાચારીએ સ્વતંત્ર પાર્ટીની રચના કરી હતી. આ પાર્ટીના ઉમેદવાર તરીકે ગાયત્રી દેવીએ જયપુરથી કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ લોકસભાની ચૂંટણી લડી હતી. 1962ની આ ચૂંટણીમાં ગાયત્રી દેવી જીત્યા એટલું જ નહીં, પરંતુ તે સમયના હિસાબે તેમને 1 લાખ 92 હજાર મતોના માર્જિનથી મળેલી જીત એ સમયના સમાચારો અનુસાર વિશ્વ રેકોર્ડ હતો. આ પછી 1965માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીએ ગાયત્રી દેવીને કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં જોડાવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.
આ પણ વાંચો: ‘લાલ બાલ પાલ’ના બિપિન ચંદ્ર પાલ કોણ હતા, જાણો ખાસ વાતો
શું ગાયત્રી દેવીને કારણે પ્રિવી પર્સ પણ બંધ હતું?
ગાયત્રી દેવીના પતિ રાજા માનસિંહ II તો કોંગ્રેસ સરકારના રાજદ્વારી બની ગયા હતા, તેમ છતાં ગાયત્રી દેવીએ કોંગ્રેસ સાથે જોડાણ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. સ્વતંત્ર પક્ષ સાથેનો સંબંધ જાળવી રાખ્યો. કોંગ્રેસ સામે લોકસભાની ચૂંટણીમાં જીતનો સિલસિલો જારી રહ્યો છે. કહેવાય છે કે કોંગ્રેસની ઈન્દિરા ગાંધી સરકારે બંધારણમાં સુધારો કરીને શાહી ભથ્થું એટલે કે પ્રિવી પર્સ નાબૂદ કરવાનું પગલું ભર્યું હતું, તેની પાછળ ગાયત્રી દેવી સાથે ચાલી રહેલો અણબનાવ મુખ્ય કારણ હતું.
ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર
Tags: Ex PM Indira Gandhi, Explained, Know about
