વિશ્વની સૌથી મોટી કન્સલ્ટન્ટ કંપનીઓમાંની (Consultant companies) એક મેકકેન્જીએ (McKenzie) એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ચીન વિશ્વનો સૌથી મોટો દેશ બન્યો છે. અમેરિકા (America) પાછળ ખસીને નંબર 02 પર રહી ગયું છે. વાસ્તવમાં મેકકેન્જીએ 10 દેશોની બેલેન્સ શીટના આધારે આ અહેવાલ બનાવ્યો છે. વિશ્વની અન્ય એજન્સીઓ દ્વારા હજુ સુધી તેને મહોર મારવામાં નથી આવી, પરંતુ રિપોર્ટમાં સૂચવવામાં આવ્યું છે કે જો વિશ્વની સંપત્તિમાં વધારો થયો છે તો છેલ્લા 20 વર્ષમાં ચીનની સંપત્તિમાં પણ ધરખમ વધારો થયો છે.
મેકકેન્જીના અહેવાલ મુજબ ચીનની સંપત્તિ 2000માં 07 ટ્રિલિયન ડોલરથી વધીને 120 ટ્રિલિયન ડોલર થઈ ગઈ છે. જોકે, મેકકેન્જીએ આ મૂલ્યાંકન તેની સંપૂર્ણતામાં કેવી રીતે કર્યું છે તે સ્પષ્ટ નથી. વિશ્વના અન્ય તમામ અહેવાલો અનુસાર, જીડીપી પર કેપિટા અનુસાર ચીન હાલમાં 11 ટ્રિલિયન છે. યુ.એસ. 18 ટ્રિલિયન સાથે પ્રથમ ક્રમે છે. ભારત 2.26 ટ્રિલિયન સાથે 07મા ક્રમે છે. જો કે તે ૦૩ ટ્રિલિયનની નજીક હોવાનો અંદાજ છે. ઠીક છે, ચીનનો આ કૂદકો ખરેખર આઘાતજનક છે.
ભારતની આર્થિક સ્થિતિ એક સમયે ચીનની સ્થિતિ કરતાં સારી હતી. હકીકત એ છે કે 40 વર્ષ પહેલા ચીન ભારત કરતા ઘણું ગરીબ હતું. તેની આર્થિક સ્થિતિ ખૂબ જ નબળી હતી. વ્યવસ્થા પડી ભાંગેલી હતી. દેશમાં ગરીબી હતી. મોટી વસ્તી ખરાબ પરિસ્થિતિમાં રહેતી હતી. વૈભવ ત્યાં વિચારી શકવો પણ શકાયો ન હોત.
1978 પછી ઝડપી પરિવર્તન આવ્યું વર્લ્ડ બેંક (world banik report)ના અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તે સમયે ચીન ભારત કરતાં 26 ટકા ગરીબ હતું. પરંતુ 1978 પછી ચીન ઝડપથી બદલાવા લાગ્યું. હવે તે દુનિયાનો સૌથી સમૃદ્ધ દેશ માનવામાં આવે છે. ચીનનાં લોકો ભારત કરતાં અનેક ગણા વધુ સમૃદ્ધ બન્યા છે. 1978 પછી, ચીને એક સાથે અનેક ક્ષેત્રોમાં સુધારા કાર્યક્રમો શરૂ કર્યા હતા, જે હેઠળ ચીને જમીન સુધારવા, શિક્ષણ પ્રણાલીને વિસ્તૃત કરવા અને ઉત્પાદન અને ઉદ્યોગમાં ઝડપી વૃદ્ધિ શરૂ કરવી વસ્તીને નિયંત્રિત કરવા પગલાં લીધા હતા, એમ વિશ્વ બેંકના અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
ભારતીયો ત્યારે ઘણા સમૃદ્ધ હતા જ્યારે ચીને 1978માં આર્થિક સુધારા શરૂ કર્યા ત્યારે માથાદીઠ આવક 155 અમેરિકન ડોલર હતી, જ્યારે ભારતની માથાદીઠ આવક તે સમયે 210 ડોલર હતી. સ્પષ્ટ છે કે, ત્યારે ભારતમાં વધુ સમૃદ્ધિ હતી, પરંતુ આજે ચિત્રમાં ધરખમ ફેરફાર થયો છે.
ચીન સમૃદ્ધિ અને વૈભવ સાથે દરેક ક્ષેત્રમાં ઘણું આગળ વધ્યું છે. નિઃશંકપણે, લોકોએ તેને અમેરિકા પછી વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી શક્તિ માનવાનું શરૂ કર્યું છે. 1978ના સુધારાએ ભારતને ચીનથી ઘણું પાછળ ધકેલી દીધું હતું.
ચીનમાં માથાદીઠ આવક ભારતમાં આર્થિક સુધારાની શરૂઆત 1991માં થઈ હતી. તે સમય દરમિયાન, ચીનીઓની માથાદીઠ આવક વધીને 331 ડોલર થઈ હતી જ્યારે ભારતીય દીઠ આવક 309 ડોલર હતી. 2019 હવે ચીનની માથાદીઠ આવક ભારતની આવક કરતાં પાંચ ગણી વધારે છે. આંકડા દર્શાવે છે કે ચીન પાસે હાલમાં ભારતમાં માથાદીઠ જીડીપી 2191 ડોલરની નજીક આશરે 10,500 ડોલર છે.
2015ના આંકડા મુજબ ચીનની માથાદીઠ આવક 7,925 ડોલર હતી, ત્યારે ભારતની માથાદીઠ આવક માત્ર 1,582 ડોલર હતી. ચીનની માથાદીઠ આવક 25 વર્ષમાં 24 ગણી વધી
હવે ચીની આપણા કરતા વધુ સમૃદ્ઘ ચીન પાસે આપણા કરતા લગભગ 5 ગણી સમૃદ્ધી છે કારણ કે 1991 થી આપણી માથાદીઠ આવકમાં માત્ર 5 ગણો વધારો થયો છે, જે દરમિયાન ચીનની માથાદીઠ આવકમાં 24 ગણો વધારો થયો છે.
1978 પહેલાં ચીનનું અર્થતંત્ર વિશ્વ માટે ખુલ્લું નહોતું. માઓના શાસનકાળ દરમિયાન ચીને દરેક ક્ષેત્રમાં વિશ્વ માટે પોતાના દરવાજા બંધ કરી દીધા હતા. માઓના અનુગામી ડેંગ ઝિયાઓપિયાંગે ચીનની અર્થવ્યવસ્થા ખોલી હતી. પછી તે ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ વિકસિત અને શહેરીકૃત થયું.
માત્ર 20 ટકા લોકો શહેરોમાં રહેતા હતા. 1978 પહેલાં ચીનની 90 ટકા વસ્તી અત્યંત ગરીબીમાં જીવતી હતી. શહેરોમાં માત્ર 20 ટકા લોકો રહેતા હતા. 1978માં ચીન રાજકીય ચાર રસ્તા પર ઊભું રહ્યું. તેમણે નક્કી કરવાનું હતું કે સાંસ્કૃતિક ક્રાંતિ અને અધ્યક્ષ માઓના મૃત્યુ પછી ક્યાં જવું. જોકે માઓની છાપ ત્યાં એટલી ઊંડી હતી કે કોઈ પણ ફેરફાર ખૂબ મુશ્કેલ હતો. કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીમાં ચીનના નવા નિર્ણય અંગે પણ લાંબી ચર્ચા ચાલી હતી કે ક્યાં જવું.
તે દિવસે એક નવા ચીનનો જન્મ થયો આખરે 18 ડિસેમ્બર, 1978ના રોજ ચીનના અગ્રણી નેતા ડેંગ ઝિયાઓપેંગે જવાબ આપ્યો હતો. તે દિવસે બેઇજિંગમાં કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીની બેઠકમાં તેમના વિકાસશીલ કાર્યક્રમો અને આર્થિક સુધારાઓનો અમલ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ રીતે તે દિવસે એક નવા ચીનનો જન્મ થયો હતો. ચીનની આ બીજી ક્રાંતિ હતી. ડેંગે પોતાની જાતને નીચે રાખી હતી, પરંતુ તેમનું ધ્યાન ચીનના અર્થતંત્રને વેગ આપવા પર હતું.
તે દિવસની ઉજવણી સમગ્ર ચીનમાં કરવામાં આવી હતી. લોકો ખુશીથી રસ્તાઓ પર આવ્યા. પરિવારોએ ડિનર ટેબલ પર દારૂની બોટલો ખોલી અને એકબીજાને શુભેચ્છા પાઠવી. 40 વર્ષ પછી ચીનમાં બધું બદલાઈ ગયું છે. જ્યારે તેની શરૂઆત થઈ ત્યારે વિશ્વ અર્થતંત્રમાં ચીનનો હિસ્સો માત્ર 1.8 ટકા હતો, જે 2017માં 18.2 ટકા હતો.
વાસ્તવમાં ચીને ઉદારીકરણ માટે સંપૂર્ણ રોડમેપ તૈયાર કર્યો હતો. ચીનના નેતાઓએ કેન્દ્ર દ્વારા નિયંત્રિત નેતૃત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો, પરંતુ સ્થાનિક સરકાર, ખાનગી કંપનીઓ અને વિદેશી રોકાણકારો વચ્ચે સારું સંકલન ઊભું કર્યું હતું.
હવે કાર જ કાર જે ચીનના રસ્તાઓ પર સાયકલ જોવા મળતી હતી. કાર ભાગ્યે જ દેખાય. હવે રસ્તાઓ કારથી ભરેલા છે. દેશભરમાં 3,000 લાખથી વધુ રજિસ્ટર્ડ કાર છે.- હવે રસ્તાઓ પર બાઇક અને સાયકલ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. સતત ટ્રાફિક જામ રહે છે.
ચીનનો જીડીપી કુળોને ભરી રહ્યો છે ચાઇનીઝ બજારના માલથી ભરેલી હોય તેવું લાગે છે. ચીનનો જીડીપી કુળોને ભરી રહ્યો છે. વિશ્વનો શ્રેષ્ઠ લક્ઝરી માલ ચીનના બજારોમાં વેચાય છે. આજની સ્થિતિએ ચીન વિશ્વનું સૌથી મોટું વિદેશી મુદ્રા અનામત (3.12 અબજ ડોલર) છે. જીડીપીના કદની દ્રષ્ટિએ તે બીજો સૌથી મોટો દેશ છે. જ્યારે વિદેશી રોકાણ આકર્ષવામાં વિશ્વમાં ત્રીજા ક્રમે છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ચીન હાલમાં મેન્યુફેક્ચરિંગ સુપરપાવર બનવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે. ચીનના એક અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે છેલ્લા 10 મહિનામાં ચીનમાં વિદેશી મૂડી રોકાણમાં 17.48 ટકાનો વધારો થયો છે.
મેન્યુફેક્ચરિંગ સુપરપાવર શી જિનપિંગ ચીનની અર્થવ્યવસ્થાને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે ઉત્પાદનની દ્રષ્ટિએ સુપરપાવર બનાવવા માંગે છે. આ માટે શી જિનપિંગ ડાંગ ઝિયાઓપિંગની નીતિઓ પર દબાણ કરી રહ્યા છે, જેમાં અર્થતંત્રને ખોલવા અને આર્થિક સુધારા જેવા પગલાં સામેલ છે.
આ માટે તેમણે એક ખાસ આર્થિક ક્ષેત્ર બનાવ્યું. ચીને સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન માટે દક્ષિણના દરિયાકાંઠાના પ્રાંતોની પસંદગી કરી હતી. ચીનના વિદેશી વેપારમાં 17,500 ટકાનો વધારો થયો છે. 2015 સુધીમાં તેઓ વિદેશી વેપારમાં વિશ્વમાં નેતા બન્યા હતા. ચીન હવે 1978માં આખા વર્ષ દરમિયાન જેટલો વ્યવસાય કર્યો તેટલો જ વ્યવસાય માત્ર બે દિવસમાં કરે છે.
ચીનનું ઉત્પાદન ભારત કરતાં 1.6 ગણું વધારે ચીન ભારત કરતાં વધુ માલનું ઉત્પાદન કરે છે. ચીની કામદારો ભારત કરતા 1.6 ગણું વધુ ઉત્પાદન કરે છે. આનો અર્થ એ પણ થાય છે કે એક દેશ તરીકે ચીનની ઉત્પાદકતા ભારત કરતા 60 ટકા વધુ છે.
Published by:Riya Upadhay
First published:
ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર