ડોલરની સરખામણીમાં રૂપિયામાં ઘટાડાથી અર્થવ્યવસ્થાને નુકસાન થાય છે. જોકે તેના ફાયદા પણ છે. નબળો રૂપિયો વિદેશીઓ માટે સસ્તો હોય છે અને તેમને રોકાણ કરવા પ્રેરે છે. તેનાથી નિકાસને ઝડપથી વધારવામાં મદદ મળે છે. ચીન દાયકાથી તેની કરન્સી યુઆનને કુત્રિમ રીતે નબળી રાખીને અમેરિકાની વિરુદ્ધ પેમેન્ટને સંતુલનને પોતાના પક્ષમાં રાખવામાં સફળ રહ્યું છે.
મુંબઈઃ ડોલરની સરખામણીમાં રૂપિયામાં ઘટાડાથી અર્થવ્યવસ્થાને નુકસાન થાય છે. જોકે તેના ફાયદા પણ છે. નબળો રૂપિયો વિદેશીઓ માટે સસ્તો હોય છે અને તેમને રોકાણ કરવા પ્રેરે છે. તેનાથી નિકાસને ઝડપથી વધારવામાં મદદ મળે છે. ચીન દાયકાથી તેની કરન્સી યુઆનને કુત્રિમ રીતે નબળી રાખીને અમેરિકાની વિરુદ્ધ પેમેન્ટને સંતુલનને પોતાના પક્ષમાં રાખવામાં સફળ રહ્યું છે.
ભારતમાં સતત ઘણા મહીનાઓ સુધી બેવડા અંકથી દર વધ્યા પછી વ્યાપારિક નિકાસમાં છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં 2.14 ટકા, 1.6 ટકા અને 4.8 ટકાના ઘટાડાના સંકેત દેખાવવા લાગ્યા છે, જ્યારે જાન્યુઆરી-જૂનમાં તે 20-25 ટકા હતી. આવી સ્થિતિમાં આરબીઆઈએ નિકાસનું સમર્થન કરવા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ અને રૂપિયાને યુએસડીની સરખામણીમાં સતત નબળો થવા દેવો જોઈએ અને માત્ર વિદેશી મુદ્રા બજારમાં રૂપિયામાં ઝડપી ઉતાર-ચઢાવની તપાસ માટે હસ્તક્ષેપ કરવો જોઈએ.
ઘણી કંપનીઓ ચીનમાં ઓછું રોકાણ કરવા માંગે છે
મની કન્ટ્રોલના સમાચાર મુજબ, બિઝનેસ ઈકોનોમિસ્ટ રિતેશ કુમાર સિંહનું માનવું છે કે નબળા રૂપિયાની નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણને લાવવામાં મદદ કરશે. જ્યારે ઘણા દેશ અને કોર્પોરેશન ચીનમાં પોતાના રોકાણને લીને કાપ મુકવા માંગે છે અને વૈકલ્પિક આપૂર્તિકર્તાઓની શોધ કરી રહ્યાં છે, જે મૂલ્ય નિર્ધારણ અને અન્ય માપદંડોમાં ચીન સાથે મળે છે. આ સ્થિતિમાં ઓછા મુલ્યવાળો રૂપિયો સોર્સિંગ હબના રૂપમાં પસંદ થવા માટે ભારતના રોકાણકારોને પ્રેરિત કરશે.
ચીન તેની નિકાસને વધારવા માટે ત્રણ દશકાથી કરન્સી યુઆનને જાણ જોઈને નબળી રાખતું આવ્યું છે અને હવે વિશ્વનું સૌથી મોટું નિકાસકાર છે, તેના માલની નિકાસ ભારતના સમગ્ર ઘરેલુ ઉત્પાદથી વધુ છે. આ પહેલા જાપાને પણ તેની નિકાસને સફળતાપૂર્વક પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઓછી કિંમતવાળા વિનિમય દરનો ઉપયોગ કર્યો હતો.
રૂપિયાની મજબૂતાઈથી ભારતીય નિકાસને નુકસાન
માત્ર રૂપિયાનું અવમૂલ્યન ભારતને નિકાસમાં મદદ ન કરી શકે, જોકે એક અધિક મૂલ્યવાળી મુદ્રા તેને નિશ્ચિત રીતે નુકસાન પહોંચાડશે. આ સિવાય ભલે ભારતીય રૂપિયો અમેરિકાની ડોલરની સરખામણીમા ઘટે છે. યુઆન અમેરિકાના ડોલરની સરખામણીમાં ઘટે છે, તો ભારતીય રૂપિયો મજબૂત થશે અને તેનાથી ભારતીય નિકાસને અમેરિકાના બજારમાં નુકસાન થશે.
આ રીતે રપિયાનો લાભકારક પ્રભાવ ઘણી બાબતો પર નિર્ભર કરે છે, જેમ કે અન્ય મુદ્રાઓમાં મૂલ્યહ્નાસની સીમા, મુદ્રાસ્ફુર્તિ અંતર કે વ્યાપારિક ભાગીદારો અને પ્રતિસ્પર્ધીઓની વચ્ચે એફટીએની હાજરી/ગેરહાજરી. એવા સમયમાં જ્યારે અધિકાંશ મુદ્રાઓ ગ્રીનબેકની સરખામણીમાં નબળી થઈ ગઈ છે. ભારતીય રૂપિયાનો બચાવ ભારતની નિકાસને નુકસાન પહોંચાડશે, જેને આપણ બચાવવા માંગીશું.
First published:
ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર