તબીબી પ્રવાસન ક્ષેત્રે ભારતમાં જોવા મળતો ઝડપી વધારો: ‘હીલ ઇન ઇન્ડિયા’ પહેલ સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રે ભારતની વૈશ્વિક નેતા તરીકેની સ્થિતિને વધારે સારી બનાવે છે.

આજે કોઈ પણ દાદા-દાદીને ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય સંભાળ ક્ષેત્રે આવી રહેલા આમૂલ પરિવર્તન વિશે પૂછો તો તમે જોશો કે તેમના ચહેરા પર ચમક આવી જાય છે. એ વાતને બહુ લાંબો સમય નથી થયો કે જ્યારે ભારતીયોને જેમાં જટિલ શસ્ત્રક્રિયા અને પ્રાયોગિક સારવાર હાથ ધરવાની જરૂર હોય એવા રોગો અને પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો ત્યારે તેઓ પશ્ચિમી દેશોમાં જતાં રહ્યા હતા. અને હવે દુનિયાના લોકો સારવાર માટે ભારત આવે છે. જ્યારે પશ્ચિમમાં ગુણવત્તાયુક્ત તબીબી સહાય મેળવવી વધુને વધુ મુશ્કેલ બની રહી છે તેવા સમયે ભારતીય સ્વાસ્થ્ય સંભાળ ઉદ્યોગ એક ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત અને આર્થિક રીતે વ્યવહારુ વિકલ્પ તરીકે વિશ્વભરમાં તેની હાજરીનો અહેસાસ કરાવી રહ્યો છે.

ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી ઉદ્યોગમાં હોસ્પિટલો, તબીબી ઉપકરણો, ક્લિનિકલ ટ્રાયલ્સ, આઉટસોર્સિંગ, ટેલિમેડિસિન, તબીબી પર્યટન, આરોગ્ય વીમા અને તબીબી ઉપકરણો શામેલ છે. જીવનશૈલીને લગતા રોગોની વધતી જતી ઘટનાઓ, વાજબી સ્વાસ્થ્ય સંભાળ ડિલિવરી સિસ્ટમ્સની વધતી જતી માંગ, ટેકનોલોજિકલ પ્રગતિઓ, ટેલિમેડિસિનનો ઉદભવ, આરોગ્ય વીમાના ઝડપી પ્રવેશ અને ઇ-હેલ્થ (કરવેરાના લાભો અને પ્રોત્સાહનો સાથે) જેવી સરકારી પહેલો ભારતમાં આરોગ્યસંભાળ બજારને આગળ ધપાવી રહી છે.

ભારતનો સ્વાસ્થ્ય સંભાળ ઉદ્યોગ પરત્વેનો દૃષ્ટિકોણ

2020માં Indian Healthtech industry was valued at $1.9bn ભારતીય હેલ્થટેક ઉદ્યોગનું મૂલ્ય 1.9 અબજ ડોલર હતું. તે 2023 સુધીમાં માત્ર 3 વર્ષમાં વધીને 5 અબજ ડોલર થવાની ધારણા છે. આપણે ડાયગ્નોસ્ટિક્સ માર્કેટમાં સમાન વલણો જોઈએ છીએ, જે CAGR of 20.4% to reach $32 bn in 2022 પર વૃદ્ધિ પામી રહ્યું છે, જે $5.4 Bn by 2025 હતું. ટેલિમેડિસિન 2025 સુધીમાં $5.4 બિલિયનને સ્પર્શે તેવી અપેક્ષા છે, અને નેશનલ ડિજિટલ હેલ્થ બ્લુપ્રિન્ટ $200bn in the next 10 yearsથી વધુના વધારાના આર્થિક મૂલ્યને અનલોક કરે તેવી અપેક્ષા છે.

જો આ આંકડાઓ પર પૂરતી નજર ન હોત તો એકંદરે ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી projected to reach $372 bn by 2022 સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. ભારત પહેલેથી જ વિશ્વની ફાર્મસી છે. અને હવે, સરકારની 2022-23 ની કેન્દ્રીય અંદાજપત્રીય ફાળવણીમાં Rs.86,200 crores for the Ministry of Health  ફાળવવામાં આવ્યા છે, જે તૈયારી કરવામાં અંતર કાપશે.

અત્યારે વર્ષ 2020-21 માટે મેડિકલ ટૂરિઝમ ઇન્ડેક્સ (MTI)માંIndia is ranked 10th  છે. આને શું ચલાવે છે તે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને માનવ મૂડીનું સંયોજન છે. ભારત અંગ્રેજીમાં પ્રવાહની સાથે ઉચ્ચ ગુણવત્તાની તબીબી તાલીમ સાથે ડોકટરો અને પેરામેડિક્સનો સૌથી મોટો સમૂહ પ્રદાન કરે છે. ભારત દુનિયામાં સૌથી વધુ સંખ્યામાં મેડિકલ કોલેજો ધરાવે છે અને વર્ષ 1mn skilled healthcare providers by 2022નો પૂલ ધરાવશે તેવી અપેક્ષા છે. અને હવે National Accreditation Board for હેઠળ 1400 hospitals ને વૈશ્વિક માપદંડોની સમકક્ષ કે તેનાથી વધારે સારસંભાળ પૂરી પાડતી હોવાનું માનવામાં આવે છે.

ભારત સરકાર ભારતને મેડિકલ અને વેલનેસ ટૂરિઝમ માટે વિશ્વના અગ્રણી કેન્દ્ર તરીકે મજબૂત કરવા માટે સમર્પિત છે, જેણે 'અતિથિ દેવો ભવ' સાથે 'સેવા' ના આદેશ સાથે વિશ્વને ભારતમાં સાજા થવા આમંત્રણ આપ્યું છે. આ પહેલોમાં એક સ્ટેપ MVT પોર્ટલ છે, જેનો ઉદ્દેશ ભારતમાં તબીબી પ્રવાસીઓ માટે તેમની પહેલેથી છેલ્લે સુધીની સફર પૂરી પાડીને એક અવિરત અનુભવ ઊભો કરાવવાનો છે.દર્દીઓ અને સંભાળ કર્તાઓ પ્રક્રિયાઓ, શહેરો, હોસ્પિટલો અને ચોક્કસ ડૉક્ટરોના આધારે પ્રદાતાઓની શોધ કરવા માટે સક્ષમ છે. તેઓ માત્ર એલોપથી અને ઇન્ટિગ્રેટેડ મેડિસિન માટે જ નહીં, પરંતુ પરંપરાગત ભારતીય ચિકિત્સા પદ્ધતિઓ માટે પણ ઑનલાઇન પારદર્શક પ્રાઇસિંગ પેકેજનો ઉપયોગ કરવા સક્ષમ છે. તેઓ NABH એમ્પેનલ્ડ એમવીટી ફેસિલિટેટર્સ દ્વારા તેમની મુસાફરીની વ્યવસ્થા કરવામાં પણ સક્ષમ છે.



વિદેશીઓ ત્રણ કેટેગરી હેઠળ ભારતમાં મેડિકલ વેલ્યુ ટ્રાવેલ કરી શકે છે.

● તબીબી સારવાર: શસ્ત્રક્રિયાઓ, અંગ પ્રત્યારોપણ, સાંધાની ફેરબદલી, કેન્સર અને દીર્ઘકાલીન રોગની સારવાર વગેરે સહિતના ઉપચારાત્મક હેતુઓ માટે સારવાર.

● વેલનેસ એન્ડ રિજુવેનેશનઃ કાયાકલ્પ પર અથવા કોસ્મેટિક સર્જરી, સ્ટ્રેસ રિલીફ, સ્પા વગેરે જેવા સૌંદર્યલક્ષી કારણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી ઓફરિંગ્સ.

● પરંપરાગત ચિકિત્સા પદ્ધતિઃ આયુષ મંત્રાલય (આયુર્વેદ, યોગ અને નેચરોપેથી, યુનાની, સિદ્ધ અને હોમિયોપેથી) હેઠળ આવરી લેવામાં આવેલી ભારતની પરંપરાગત ચિકિત્સા પદ્ધતિઓ.

ભારતમાં તબીબી મૂલ્યની સફરને કોણ આગળ ધપાવે છે?શરૂઆત કરનારાઓ માટે, નાણાકીય બચત અપાર છે. ભારત ઓછા ખર્ચે વિશ્વકક્ષાની સંભાળ અને સારવાર પૂરી પાડે છે, જેમાં ~65-90% as compared to the USની બચત થાય છે. ઉચ્ચ ગુણવત્તા અને ઓછા ખર્ચનું સંયોજન ભારતને પશ્ચિમી લોકો માટે એક આકર્ષક સ્થળ બનાવે છે, જેમને તેમના દેશમાં સમાન પ્રક્રિયાઓ માટે ઉચ્ચ પ્રતીક્ષા સમય અથવા પ્રતિબંધિત ખર્ચ મળી શકે છે.

ભારતીય હોસ્પિટલોએ રોબોટિક સર્જરી, રેડિયેશન, સાયબરનાઇફ સ્ટીરિયોટેક્ટિક વિકલ્પો, IMRT/IGRT, ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સપોર્ટ સિસ્ટમ વગેરેમાં નવીનતમ પ્રગતિ જેવી અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીમાં મોટા પાયે રોકાણ કર્યું છે. ભારતમાં કેટલીક સૌથી પ્રસિદ્ધ સુપર-સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલો અને તબીબી સેવાઓ પણ આવેલી છે, જે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI), વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી (VR) અને સાકલ્યવાદી ચિકિત્સા જેવી અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને દર્દીઓને સારવારના લેટેસ્ટ અને સૌથી આધુનિક વિકલ્પો પ્રદાન કરે છે.

તબીબી સારવાર માટે ભારત એક આકર્ષક સ્થળ છે તેનું બીજું કારણ એ છે કે વિવિધ પ્રકારના વિકલ્પો ઉપલબ્ધ છે. આયુર્વેદ, યોગ અને નેચરોપેથી, યુનાની, સિદ્ધ અને હોમિયોપેથીનું કેન્દ્રબિંદુ ભારત છે, જે તમામને હવે Ministry of AYUSH, ના નેજા હેઠળ લાવવામાં આવ્યા છે અને દર્દીઓને સાતત્યપૂર્ણ અનુભવ આપવા માટે તેનું નિયમન કરવામાં આવ્યું છે. યોગ આશ્રમો, સ્પા અને વેલનેસ સેન્ટર્સ કે જે સંપૂર્ણ ઉપચાર પ્રદાન કરે છે, તે પણ સ્વસ્થ માનસિકતા ધરાવતા તબીબી પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.

જો કે, સૌથી મહત્ત્વનું પરિબળ જે દર્દીઓ અને તેમની સંભાળ રાખનારાઓને ભારતમાં લાવે છે તે છે ગુણવત્તાની ખાતરી. ભારતના નેશનલ મેડિકલ એન્ડ વેલનેસ ટૂરિઝમ બોર્ડની રચના પ્રવાસન મંત્રીની અધ્યક્ષતામાં કરવામાં આવી છે, જેનો ઉદ્દેશ એક સમર્પિત અને વિસ્તૃત સંસ્થાગત માળખું પ્રદાન કરવાનો છે, જે ભારતીય ચિકિત્સા પદ્ધતિઓ સહિત તબીબી પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપે છે અને તેને વધારે છે. આ બોર્ડ આયુષ મંત્રાલય અને NABH ની રજૂઆતો સાથે તબીબી પર્યટનનું સંચાલન અને પ્રોત્સાહન આપતી છત્ર સંસ્થા તરીકે કામ કરે છે.

ભારત દ્વારા થતી ગુણવત્તા સંબંધી હિલચાલ

ભારતે ગુણવત્તાયુક્ત પ્રવૃત્તિઓનું નિરીક્ષણ કરવાની જરૂરિયાતને માન્યતા આપી હતી, ખાસ કરીને દર્દીઓની સુરક્ષાના સંદર્ભમાં. ક્વોલિટી કાઉન્સિલ ઑફ ઇન્ડિયા (QCI)એ છેલ્લાં 25 વર્ષથી આપણી ચીજવસ્તુઓની ગુણવત્તાનાં માપદંડો સુનિશ્ચિત કરીને અને કેટલાંક ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદનોને પ્રમાણિત કરીને ભારતમાં ગુણવત્તા સંબંધી હિલચાલને ઓપ આપવામાં મહત્ત્વશીલ ભૂમિકા ભજવી છે. ભારતની સંસદમાં ઉઠાવવામાં આવેલા એક પ્રશ્નના પરિણામે એપ્રિલ 2005માં QCIના નેજા હેઠળ NABHની રચના કરવામાં આવી હતી.

NABH દ્વારા સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી સેવાઓમાં ગુણવત્તા અને સલામતીના વૈશ્વિક ધોરણોને સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક સિસ્ટમ વિકસાવવાની દ્રષ્ટિથી તેની યાત્રાની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. NABH દ્વારા ભારતમાં 2006માં સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી સંસ્થાઓને માન્યતા આપવાનું શરૂ થયું હતું અને વર્ષ 2010માં તેની પાંખો આંતરરાષ્ટ્રીય માન્યતામાં વિસ્તૃત કરવામાં આવી હતી. તે નર્સિંગ એક્સેલન્સ પ્રોગ્રામ્સ, લેબોરેટરી સર્ટિફિકેશન પ્રોગ્રામ્સ અને અન્ય ઘણી પહેલ જેવી ગુણવત્તાયુક્ત પ્રમોશન પહેલ પણ હાથ ધરે છે. તે શિક્ષણ અને તાલીમ સંબંધી પહેલ તેમજ વિવિધ સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી ગુણવત્તા વિષયક અભ્યાસક્રમો અને કાર્યશાળાઓને માન્યતા અને સમર્થન પૂરું પાડે છે.
NABHની માન્યતામાં સમગ્ર સ્વાસ્થ્ય સંભાળ સંબંધી સુવિધાઓને શામેલ કરવામાં આવી છેઃ હોસ્પિટલો, નાની હેલ્થકેર સંસ્થાઓ, બ્લડ બેંકો અને બ્લડ સ્ટોરેજ સુવિધાઓ, મેડિકલ ઇમેજિંગ સેવાઓ, ડેન્ટલ હેલ્થકેર સર્વિસ પ્રોવાઇડર્સ, એલોપેથિક ક્લિનિક્સ, આયુષ હોસ્પિટલો અને પંચકર્મ ક્લિનિક્સ, આઇ કેર ઓર્ગેનાઇઝેશન્સ, ઓરલ સબસ્ટિટ્યુટેશન થેરાપી સેન્ટર્સ, પ્રાથમિક આરોગ્ય સંભાળ કેન્દ્રો, વેલનેસ સેન્ટર્સ, વ્યસનીઓ માટે સંકલિત પુનર્વસન કેન્દ્રો, તેમજ ક્લિનિકલ ટ્રાયલ એથિક્સ કમિટીઓ.

આ માન્યતાને કેટલાક પ્રમાણપત્રો, શિક્ષણ અને તાલીમ કાર્યક્રમો દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવે છે, જેની તબીબી પ્રદાતાઓને માન્યતા પ્રાપ્ત કરવા માટે જરૂર પડી શકે છે. તેનું પાલન કરવા, વિવિધ સંસાધનો પૂરાં પાડવા અને આ પ્રદાતાઓને નિષ્ણાતો ઉપલબ્ધ કરાવવા વચ્ચે, NABH એક એવી ઇકોસિસ્ટમ ઊભી કરે છે, જે ભારતમાં કેર ઇકોનોમીના કેન્દ્રમાં ગુણવત્તા, પારદર્શકતા અને અખંડિતતાને મૂકે છે.

QCI અને NABH જેવા તેના અંગભૂત બોર્ડ દ્વારા સક્ષમ બનેલી ભારતની ગુણવત્તા સંબંધી હિલચાલ ભારતની તબીબી ઇકોસિસ્ટમ માટે શું શક્ય છે તેના પર પ્રતિબંધ વધારવાનું ચાલુ રાખે છે. આ "ગુણવત્તા  સે આત્માનિર્ભરતા"ની વિચારધારા આપણને આપણી પોતાની સરહદોની પેલે પાર લઈ ગઈ છે. જ્યારે ભારતીયોને ખર્ચાળ તબીબી પ્રક્રિયાઓ માટે વિદેશ પ્રવાસ કરવાની જરૂર પડતી તે દિવસો હવે જતા રહ્યાં. તેના બદલે, ભારત આજે હજારો દર્દીઓ અને જેઓ આવતીકાલની તેમની વધુ તંદુરસ્ત યાત્રાઓમાં ગુણવત્તાસભર ભારતીય સંસ્થાઓ, સેવા પ્રદાતાઓ અને વ્યક્તિગત તબીબોને પણ શોધે છે તેવા સંભાળ રાખનારાઓ માટે યજમાન તરીકેની ભૂમિકા ભજવે છે,

QCI અને ભારતની ગુણવત્તા સે આત્મનિર્ભરતા પહેલ અને તેનાથી આપણા જીવન પર કેવી રીતે અસર પડી છે તે વિશે વધુ જાણવા માટે, [https://www.news18.com/qci/]ની મુલાકાત લો.

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Health Benefits, Health care, Health ministry, Health News