અમદાવાદની ‘લાલ બસ’ એટલે કે AMTS 76 વર્ષની થઈ, જાણો રસપ્રદ ઇતિહાસ

અમદાવાદઃ મ્યુનિસિપલ ટ્રાન્સપોર્ટ સર્વિસ સ્થાનિક પરિવહન સેવા માટે ભારતનું સૌથી જૂની મ્યુનિસિપલ ટ્રાન્સપોર્ટ સર્વિસ છે. આજે અમદાવાદ શહેરની શાન ગણાતી અને હાટ બીટ ગણાતી લાલ બસ એટલે એએમટીએસ 76 વર્ષની થઈ છે. પહેલી એપ્રિલ 1947ના રોજ અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ ટ્રાન્સપોર્ટ સર્વિસની શરૂઆત થઈ હતી. ત્યારે બસની ન્યૂનત્તમ ટિકિટ એક આના (6 પૈસા) હતી. તે સમયે 32 રૂટ પર 60 બસો ચાલતી હતી. હાલ 174 રૂટ પર જનમાર્ગ અને એએમટીએસ સંચાલિત 1292 બસ શહેરમાં ફરી રહી છે.

જનરલ બોર્ડની મિટિંગમાં ઠરાવ પાસ થયો

અમદાવાદ શહેરમાં ઔદ્યોગિક વિકાસની સાથે વસતિ અને વિસ્તારમાં સતત વધારો થયો છે. શહેરના કોટ વિસ્તારમાં વસતિની ભીડનો અનુભવ થાય છે અને તે સાથે મ્યુનિસિપાલિટીનો અધિકારક્ષેત્ર પણ વિસ્તૃત થયો છે. 1940માં ક્ષેત્રફળ ઘટાડવા માટે આસપાસના વિસ્તારોમાં હાઉસિંગ સોસાયટી અને વસાહતો શરૂ કરવામાં આવી હતી. અગ્રણી નાગરિકો, વકીલો, શ્રમિક નેતાઓ, ઉદ્યોગપતિઓ અને વેપારીઓ તે દિવસોમાં મ્યુનિસિપલ સભ્યો તરીકે ચૂંટાયા હતા. જનરલ બોર્ડ મીટિંગમાં 10મી જૂન, 1940ના રોજ મ્યુનિસિપલ દ્વારા પ્રથમ ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો કે, શહેરમાં પરિવહન સેવા શરૂ કરાશે.

આ પણ વાંચોઃ કોલેજના બે મિત્રોનું નવું નજરાણું ‘બાહુબલી ગોલા’, ખાઓ સ્નો મેન, આયરન મેન અને હલ્ક પણ...

કોઈપણ તબક્કે નફો કરવાનો હેતુ નહોતો

ઠરાવ અનુસાર, મ્યુનિસિપલ બ્યુરો ઍક્ટની કલમ નં. 8ની વિરુદ્ધ વિશેષ સમિતિ રચવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. સમિતિનો અધિકારક્ષેત્ર રાજ્ય સરકારને બસ પ્રોજેક્ટ માટે આવશ્યક લોનની રકમ મેળવવા અને શહેરના જુદા જુદા વિસ્તારોમાં વિવિધ બસ-માર્ગોનું નક્શીકરણ કરવા મંજૂર કરવાનો હતો. પરિવહન સેવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ શહેરના વિસ્તારમાં વસતિગીચતાને ટાળવા અને મુખ્ય શહેર વિસ્તારથી દૂર રહેતા નાગરિકો માટે વાહનવ્યવહારની સગવડ સુવિધા પૂરી પાડવાનું હતું. કોઈ પણ તબક્કે નફાનો હેતુ ન હતો. મ્યુનિસિપલ સીમામાં પ્રથમ પરિવહનની સુવિધા શરૂ કરવાનો નિર્ણય હતો. તે હેતુ માટે તેઓને 31-3-1941 સુધી માન્ય લાયસન્સ મેળવવા માટે પ્રાંતિય મોટર-પરિવહનનો અને ગુજરાતમાં કંટ્રોલર અને પ્રાદેશિક પરિવહન સત્તાધિકારનો સંપર્ક કરવો પડ્યો હતો.

આ પણ વાંચોઃ ગુજરાતમાં કોરોના વાયરસના નવા 372 કેસ, 9 દર્દી વેન્ટિલેટર પર

મ્યુનિસિપલ પરિવહન સેવા શરૂ કરવાના વિષયમાં ઉપરોક્ત પ્રતિબંધો પછી, 1946 સુધી કોઈ નક્કર પગલા લેવામાં આવ્યા ન હતા. સંભવીત કેટલીક મુશ્કેલીઓ લાઇસન્સ ઉત્પાદકો દ્વારા ઉઠવામાં આવી હતી અથવા આ યોજનાના અમલીકરણ સામેના સરકારી નિર્ણયોમાં વિલંબથી ઉઠાવવામાં આવી હતી. બસ સંચાલન માટે આર્થિક લોન માટે રાષ્ટ્રપતિ સુધી રજૂઆત કરવામાં આવી હતી. મુંબઇ રાજ્યના વાહન વ્યવહાર પ્રધાન સુધી માંગ કરવામાં આવી હતી. આ પ્રોજેક્ટ માટે ફેબ્રુઆરી / માર્ચ 1947માં 3% વ્યાજ દરે 30 વર્ષ માટે લાંબા ગાળાની લોન ફ્લોટ કરવા મુંબઈ સરકારની મંજૂરી લેવાનો નિર્ણય પણ લેવામાં આવ્યો હતો. આ વખતે પરિવહન સેવા શરૂ કરવાનો કડક નિર્ણય લેવાયો હતો અને સમિતિને એક વિશાળ અધિકાર મળ્યો. જેથી તેઓ તેને પૂર્ણ કરવા માટે ઉત્સાહપૂર્વક પોતાનો શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કરી શકે. તેમણે સરકારી અધિકારીઓ, પ્રધાનો અને પ્રભાવશાળી લોકોનો સતત સંપર્ક કર્યો હતો. જાહેર-બસ શરૂ કરવાની તરફેણમાં લોકોનો અભિપ્રાય વિકસાવવામાં આવ્યો હતો. તેથી સરકારને ઝડપી નિર્ણય લેવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. આર.ટી.એ. કાર્યસ્થળના મુખ્ય અધિકારી દ્વારા બસ ભાડુ 1 (એક) આના લઘુત્તમ અને 3 આના મહત્તમ રાખવામાં આવ્યું હતું.



આર.ટી.એ.એ જાન્યુઆરી 1947માં અમદાવાદના નગરપાલિકામાં બસ સેવા માટેના 29 રૂટનું સંચાલન કરવા પરમિટ જારી કરી હતી. તેથી સેવાની તૈયારી શક્ય તેટલી ઝડપથી શરૂ થવાની હતી. આ કાર્ય આગળ વધારવા માટે વહીવટી સમિતિ (બસો માટે)ને વાઈડ જનરલ બોર્ડ રિઝોલ્યુશન નં. 1071 તારીખ 29-1-47ને નિયુક્ત કરવામાં આવી હતી. નિયમિત વહીવટની જવાબદારીઓ કરવા માટે મ્યુનિસિપલ બ્યુરોની કલમ -38 (1) દ્વારા સમિતિને મ્યુનિસિપાલિટીથી અધિકારીઓ મળ્યા. મુખ્ય અધિકારી દ્વારા મહત્તમ રૂ. 250 પગાર સાથે કર્મચારી નિયુક્ત કરવા જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું.  સમિતિ પાસે એક વર્ષનો કાર્યકાળ હતો, તેમાં 9 સભ્યોનો સમાવેશ થતો હતો.

આખરે, 1-4-47 એ તારીખ હતી, જયારે પરિવહન સેવા શરૂ કરવા માટે નિયત કરવામાં આવી હતી. બસના ઑર્ડરિંગ અને ડિલિવરી, સ્ટાફની નિમણૂંક અને વિવિધ બસ સ્ટોપ પર રસ્તો અને રૂટના પોલ લગાવવા સહિતની ઘણી તૈયારીઓ ઝડપી કરવામાં આવી હતી. આજે એએમટીએસ અમદાવાદ શહેરના લઇ આસપાસના વિસ્તારમાં પણ પરિવહન કરી રહી છે. પ્રતિદિન સાડા પાંચ લાખ લોકો મુસાફરી કરે છે. એક અંદાજ મુજબ 750 બસ ઓન રોડ પર રહી લોકોની લાઇફલાઇન બની રહી છે.

ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર

Tags: Ahmedabad AMTS, AMTS bus, AMTS News